Sesli Makale

Afgan topraklarındaki hakimiyet sağlayan Türkler arasında; M.Ö 2. yüzyılda Afganistan’da varlık süren Sakalar, 977’de Afganistan’ın Gazne şehrinde devlet kuran Gazneliler, 1040’ta Afganistan’daki Türk hakimiyetini devam ettiren Selçuklular, 1505’te Babür Devletini kuran Babürlüler ve Nadir Şah bulunmaktadır.

Mustafa Kemal Atatürk’ün Çanakkale Savaşı’ndaki yıllarında, yokluk içindeki askerlere yardım için kollarındaki bilezikleri ve ziynet eşyalarını gönderenler arasında Afgan anneler de vardı. Türk Kurtuluş Savaşı’nda çok sayıda Afgan genci Türk askerleriyle birlikte savaşarak şehit düşmüştür. Çanakkale şehitliğinde “Mehmet Afganistan” şehitlik anıtı bulunmaktadır.

Afganistan'ın Ankara Büyükelçisi Amanullah Ceyhun, Ankara'daki büyükelçiliğine 1921'de Afgan bayrağını bizzat Mustafa Kemal Atatürk'ün çektiğini hatırlatarak, "Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Kurtuluş Savaşı'nda Çanakkale ordusuna ve daha sonra Türkiye ordusuna katılmış bir Afgan zatı Türkiye büyükelçisi olarak Afganistan Krallığı'na gönderdi " sözlerini kaydetmiştir.

Atatürk’ün TBMM Başkanlığı döneminde Türkiye’yi milletlerarası camiada ilk tanıyan Müslüman devlet Afganistan’dır. Ankara Hükümeti’nin hukuki olarak yapmış olduğu ilk uluslararası siyasi antlaşma Türk Afgan Dostluk antlaşmasıdır.

Afganistan Emiri Emanullah Han 13 Temmuz 1921'de T.B.M.M. Başkanı Mustafa Kemal’den Afgan ordusunu eğitecek bir askeri heyetin gönderilmesini istemiş, Atatürk bu ricayı kırmamıştır. Afgan elçisi Sultan Ahmed Han II. İnönü zaferi duyduğu sevinci bildirmek için Mustafa Kemal’e bir kutlama mesajı yollamıştır.

Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra 20 Mayıs 1928'de topraklarımızı ilk ziyaret eden devlet başkanı Afganistan Kralı Amanullah Han’dır. Kral, eşiyle birlikte bir hafta boyunca Atatürk'ün konuğu olmuştur. Bu ziyaret vesilesiyle Türkiye-Afgan Dostluk ve İşbirliği Anlaşması imzalanır. Atatürk, Yusuf Hikmet Bayur'u Kabil'e büyükelçi olarak tayin ederek Amanullah Han’a jest yapmıştır.

Resmi adı “Türkiye, Afganistan, Irak ve İran Arasında Ademi Tecavüz Muahedenamesi” olan Sadabat Paktı,  Atatürk’ün iradesiyle vücut bulmuştur. Emanullah Han reformlarında Atatürk’ü örnek almıştır.

Atatürk, Afganistan Kralı Emanullah ve Kraliçesi Süreyya onurlarına verilen ziyafette şunları söylemiştir: “Afgan milleti ve Türk milleti, bu iki kardeş millet, bu prensibin gerçek yolcuları olduklarını fiilen ispat ettiler. Afgan milleti ile Türk milletinin tarihi olan dostluk bağlarını sağlamlaştıran ve doğrulayan başlıca sebebi de, her iki milletin, şerefli varlıklarını ve yüce ideallerini korumak için, istiklâl ve hürriyet prensibine, aynı kuvvet ve imanla sarılmalarında aranmalıdır.”

Afgan Kralı Muhammed Nadir Şah 1934’de, Afganistan hudut sorunu için Türkiye’ye müracaat etmiştir. Atatürk, Fahrettin Altay başkanlığında bir heyeti bölgeye gönderdi ve sorunu çözüme ulaştırmış ve Milletler Cemiyetine girmesini sağlamıştır. Nadir Şah Atatürk’ün liderliğini ve Türkiye’nin reformların rol model olarak korumuştur.

Bülent Ecevit 2001 yılında Türkiye’nin Afganistan’a gönderdiği 90 asker hakkında şu anekdotu aktarmıştır: “1920'de Kasım ayında, Türkiye zor dönemde ve sıkıntılar içindeyken, Atatürk bir emir verdi. 12 değerli subayımızın, Afganistan'a görevli olarak gitmesini sağladı. Cumhuriyet ilan edildikten sonra da en iyi yetişmiş bürokratlardan, askerlerden, bilim adamlarından bazıları, yine Atatürk'ün emri ve izniyle Afganistan'a gönderildi. Bunlar Afganistan'ın özgürlüğüne, bağımsızlığına ve kalkınmasına Atatürk'ün ne kadar büyük önem verdiğini gösteriyor. Afgan halkının özgürlüğüne ve kalkınmasına katkıda bulunulması, Atatürk'ün bize bir vasiyetidir.”

Afyonkarahisar'da Afgan mültecilere küfür edip işkence uygulayanlar ve bu esnada Atatürk’ün adını bu rezillikte ananlara sözüm: Şiddet uygulayanların ve bahanelerinin dini, dili, ırkı, partisi, lideri yoktur.

Geçtiğimiz yıllarda mültecilere tek başına yargı dağıtmaya kalkışan birilerinin 9 aylık mülteci kadına tecavüz ederken öldürdüğünü ve bu sırada ağlayan 10 aylık bebeğini de katlettiğini unutmayın, unutturmayın…

Seslimakale.com.tr