Sesli Makale

“Zaten sizindi, gelin alın!”

Adalar yakın zamana kadar bizim toprağımızdı. 400 sene hâkimiyetimiz altında kalmıştı. Tarihi referanslarımız sağlamdı. 

Almanya ve İtalya bunu dikkate alarak böyle bir teklifte bulundular. Çünkü “muktesep hakkımız”dı. Osmanlı asırlarında bu uğurda on binlerce şehit vermiştik(sadece Kanuni Sultan Süleyman döneminde, 50 bine yakın şehidimiz vardı. Başta Rodos olmak üzere, adaların fethi uğruna ölmüşlerdi).

Ne var ki, Cumhuriyet, bir “reddi miras” üzerine kurulmuş, Osmanlı’ya dair ne varsa unutturulmak istenmişti. Lâkin tarih unutmuyordu: Bizim terk ettiğimiz topraklar bizi terk etmiyordu (şimdi de Musul öyle değil mi?).

Ancak kendisine “Milli Şef” dedirten İsmet Paşa yönetimindeki Türkiye, bunları hiç dikkate almadı. “Öğretilmiş çaresizlik” içinde teklifi reddetti.

Paşa’ya göre, “Ne kimseye bir karış toprak verirdik, ne de kimsenin bir karış toprağını alırdık”…

İçimize büzülür, öylece kala kalırdık! Ne de olsa “Yurtta sulh, cihanda sulh” şiarımızdı.

1946 yılında Paris’te barış görüşmeleri başladı. 12 Ada’nın akıbeti de görüşmelere konu oldu. İtalya’dan alınıp Yunanistan’a verilmesi gündeme geldi. 

Türkiye hâlâ susuyordu. Oysa 12 Ada’nın kaderinin sözkonusu olduğu görüşmelere “İnönü Türkiyesi” de dâvetliydi. Hükümet, İsmet İnönü başkanlığında toplanıp dâveti görüştü ve katılmama kararını Paris’e bildirdi.  

“Türkiye, savaş sonunda herhangi bir çıkar peşinde koşmayacaktı”… 

Herhalde herkes çok şaşırmış, belki de çok gülmüştür. Tabii Yunanistan bu karardan dolayı İnönü’ye minnettar olmuştur.  Zira 12 Ada’nın Yunanistan’a bağlanması tezi güç kazanmıştır.

10 Şubat 1947’de İtalya, Paris Antlaşması’nı imzaladı. Bu antlaşmayla 12 Ada silahsızlandırılmak şartıyla Yunanistan’a terk edildi. Yunanistan Nisan 1947’de 12 Ada’yı resmen devraldı.

Böylece hiç emek vermeden ve tek mermi atmadan burnumuzun dibindeki adalara kondular. Oysa Yunanistan’ın Oniki Ada ile bağlantısı, adalarda Rumların da yaşıyor olmasından ibaretti.

Bu acı hikâyenin bir bölümünü, 1942 yılına kadar Fethiye İl Genel Meclisi üyesi olan Süleyman Harmanlar’ın anılarından okuyalım:

“1942 sonlarına doğru bir gün yüksek rütbeli üç Alman subayı ve bir sivil (İstanköy’lü Nazım Bey), Vali İbrahim Edhem Akıncı’yı ziyaret ettiler. Şüphelendim. Onlar gittikten sonra vilayet makamına gittim: ‘Hayrola Vali bey, bu yüksek rütbeli Alman subaylarının ziyaret sebebi ne?’

“ ‘Çok mühim’ dedi. ‘Oniki Ada Başkumandanı mektup göndermiş, Oniki Ada’yı size teslim edelim. Yalnız Yunanlılar dâhil, Yahudilere vermeyeceğinize dair imza verin, dedi. Ben de acele Ankara’ya yıldırım telgrafı ile durumu bildirdim. Ankara’dan, ‘Bir karış yer istemeyiz! Bir karış da yer vermeyiz’ diye cevap geldi. Ben de içim sızlayarak Almanlara durumu bildirdim” (Adviye Fenik, “Ya şu Oniki Ada”, Son Havadis Gazetesi, Kasım 1971).

Bu tercihte, kuşkusuz, “Helen Medeniyeti”ne galip devletlerin duyduğu hayranlık kadar, Türkiye’nin İkinci Dünya Savaşı’nda taraf olmaması da etkili olmuştur.

Yunanistan başından beri İtilâf Devletleri’nin yanında yer alırken, Türkiye ancak savaş neredeyse bittikten sonra “kerhen” İtilâf Devletleri safında savaşa katıldığını açıklamış, galip ve mağlup o tarihte iyice belirginleştiği için de dünyayı halimize güldürmüştü.

Bu millete “dışpolitika dâhisi” olarak tanıtılan İsmet Paşa’nın “dehâ” ölçüsünü görüyor musunuz?

Zaman içinde modalara dalıp adaları unutsak da tarih unutmuyor. Eski hatalar ayaklarımıza dolaşıyor. Neredeyse her gün Yunanlılarla “Kıta sahası” ve “hava sahası” kavgası veriyoruz.

Öte yanımız Musul-Kerkük, Telafer-Cerablus, Başika-Dabık…

YeniAkit
9 Kasım 2016