Sesli Makale

Son altı ayda Çin’den gelen haberler, medya yorumcularına göre,dünyaya önemli bir şey öğretmiş olmuş. Yani Çin ekonomisi bir sallantı geçirmeye başladı mı bu durumu dikkatle değerlendirmemek çok büyük bir hata olur diye düşünülüyor.

Çin bugünlerde üretilen mal ve hizmet büyüklüklerine bakıldığında, IMF’nin değerlendirmesine göre, dünyanın en büyük ekonomisi. Çin 2016 yılında toplam global ekonominin yüzde 18 kadarını oluşturmakta. Bu durumda Çin büyümesinin 2010 yılındaki yüzde 10.3 düzeyinden 2016 yılında yüzde 6.3 düzeyine inmesi, toplam global büyümeden yüzde 0.75 silmiş olur. Ancak Çin’in kendi yavaşlamasından çok daha fazla diğer ülkeler üzerinde yaratacağı sorunlar da çok çok önemli.

Gelişen ülkeler de etkileniyor

Çin ekonomisi global ekonomiye ve döviz kurlarına, Çin’e bağımlı ülkelerin ihracatlarını azaltarak, büyük negatif etki yapıyor. Japonya, Güney Kore ve Avustralya çok etkilendiği gibi, örneğin Almanya da sermaye malları üreticisi olarak Çin’in duraklamasından çok zarar görmekte. Emtea satıcısı gelişen ülkeler de benzer şekilde çok etkileniyor.
Diğer taraftan petrol ve emtea fiyatlarının düşmeye devam etmesi de Çin’in yavaşlamasının etkisiyle olmakta. Öyle ki Brent ham petrol varil başına 33 dolara düştü.

Ancak Çin yetkililerinin Çin hisse senedi borsalarını ve ülkenin döviz kurunu destekleme operasyonlarında da pek başarılı olamadıkları da ortada. Shanghai borsası son dört günde ikinci defa faaliyetini durdurmak zorunda kaldı. Bu durumda panik halinde satışlar sonucu da Çin parası Renminbi 2010 yılından bu yana dolara karşı en düşük değerine düştü.
Bu kargaşada Çin’in döviz rezervleri de salt aralık ayında 108 milyar dolar daha düştü. Kasım ayında da 87 milyar dolar düşmüştü. Çin döviz rezervleri Haziran 2014 tarihinde 3.99 trilyon dolar ile zirvede idi. Ama son 15 ayın 13 ayında rezerv düzeyi azaldı. Bu durum petrol fiyatını derhal düşürdüğü gibi, Japonya ve New York borsalarını da önemli boyutta etkiledi.

234 milyar dolar harcadı

Çin otoriteleri hisse senedi piyasasını toparlamak için kendileri hisse senedi almak için girişim yapıp yapmamaları konusunda pek karar vermediler. Ama salı gününden itibaren Çin devletinin sahip olduğu bankalar piyasaya girerek durumu biraz toparlamaya çalıştılar.

Goldman Sachs’a göre Beijing temmuz ve ağustos aylarında finansal piyasaları toparlamak için 234 milyar dolar harcamış bulunuyordu. Sonuçta gelinen yerde, borsada alınıp satılabilecek hisse senetlerinin yüzde 6 kadarı devlete geçmiş bulunuyor. Ama gene de borsa endeksi haziran ayındaki zirvesinden yüzde 45 aşağıya gelmiş oldu. Kaos daha da devam edebilir!

Akşam
10 Ocak 2016