Sesli Makale

CUMHURBAŞKANI Tayyip Erdoğan’ın Irak sınırımızda son zamanlarda olup bitenlere müsamaha gösterilmeyeceğini söylerken “Bir gece ansızın gelebiliriz” demesinin ardından, İdlib’deki operasyonumuz başladı...

Geçmişteki askerî darbelerden yahut girişilecek harekâtlardan bahsederken sık sık kullandığımız “Bir gece ansızın gelmek” sözünün kaynağını, Türkçe’de nasıl yeraldığını bilir misiniz?

İfade, 1916 ile 1986 arasında yaşamış şair Ümit Yaşar Oğuzcan’a aittir.Ümit Yaşar öyle sıradan falan değil çok iyi şairdir ama hiçbir edebî gruba dahil olmaya lüzum görmeyip ihtiyaç da hissetmediği için kendilerine biat etmeyenlerin isimlerini bile anmayan eleştirmenler tarafından yok farzedilmiş ama mısraları hep dillerde olmuştur.

Bazıları bestelenmiş ve besteleri de dillerden düşmemiş şiirlerinden birkaç örnek vereyim:

“Biraz kül, biraz duman, o benim işte”, “Beni kör kuyularda merdivensiz bıraktın” ve “İçimde nice uzun yılların özlemi var / Bu gece efkârlıyım ağla gitar, çal gitar”...

“Bir gece ansızın gelebilim” mısraı da Ümit Yaşar’a aittir...

Hatırlatmama aslında pek gerek yok, bu mısraın geçtiği ve bestesi Rüştü Şardağ’a ait olan şarkıyı, yani “Bu kadar yürekten çağırma beni / Bir gece ansızın gelebilirim”i zaten bilirsiniz.

HİZMET TEKLİF ETMİŞ

“Ansızın gelivermek” artık siyasî ve askerî terminolojimizin önemli bir deyimi hâline gelmiştir ama sadece “ansızın” kavramının geçmişi daha eskidir.

Örneğini, Devlet Arşivleri’nde bulunan bir belgeden, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi’ndeki 30-10-113-767-6 numaralı yazışmadan vereyim:

Yazışma, Atatürk döneminin meşhur İçişleri Bakanı Şükrü Kaya ile Başbakanlık arasında yapılmış. Şükrü Kaya’ya o günlerin idarî sistemine göre birkaç vilâyetin bağlı olduğu, eyalet valiliğini andıran ve Diyarbakır, Urfa, Elâzığ, Bitlis, Hakkâri, Van, Mardin ve Siirt’e bakan Umumî Müfettişliklerin (1) numaralısından şifreli bir telgraf gelmiş.

Birinci Umumî Müfettiş İbrahim Tâlî Bey’in gönderdiği telgrafta Barzan Aşireti’nin Şeyhi Ahmed’in Irak’ta gördüğü baskılar üzerine Türk Hükümeti’ne hizmet etmek istediği, hattâ bu işi sözleşme imzalayarak yapabileceği konusunda Hakkâri’ye haber gönderdiği söyleniyor.

Şükrü Kaya’nın Başbakanlık’a gönderdiği yazıda “Birinci Umumi Müfettişliğin 20/12/931 tarihli ve 3046/3303 numaralı şifresi suretidir”dendikten sonra Umumî Müfettiş İbrahim Talî Bey’in gönderdiği metin naklediliyor ve teklifin reddedildiği söyleniyor:

“MEVSİMİNDE VE ANSIZIN”

“1. Hakkâri Vilâyeti’nden alınan şifrede, Barzan Şeyhinin Irak’tan gördüğü tazyik üzerine hududumuza yakın bir mahalden gönderdiği mektupta hükümetimize hizmete hazır olduğunu ve bir mukavele dahi yapabileceğinden bahsetmektedir.

2. Barzanlı Ahmet’le hiçbir suretle mukaveleye girişilmemesi vilâyete yazıldı.

3. Merkumun (adı geçenin) toprağımıza karşı alacağı vaziyet ve suret-i hareketi ehemmiyetle takip olunmaktadır. Hududumuz içinde bir yerde barınması muhtemeldir, havaların gayet fena olması ve tamamiyle kar kaplaması sebebi ile Kolorduca kat’î bir hareket yapılmasına imkân görülmemekte ve mahazâ her ihtimale karşı tarassut yaptırılmaktadır.

4. Alınacak sağlam malûmat üzerine toprağımıza girdiği anlaşılırsa münasip zamanda veya mevsiminde ansızın te’dibine tevessül edilmesi esasında (haddinin bildirilmesine girişilmesi konusunda) Kolordu ile mutabık kalınmıştır.

Vaziyet hakkında peyderpey malâmat arzolunacaktır efendim.

Birinci Umumî Müfettiş İbrahim Tali”.

İçişleri’ne gönderilen şifrede işte böyle deniyor ve Umumî Müfettiş de yazısında aynen bugün olduğu gibi “ansızın” ifadesini kullanıyor...

Türkiye’ye hizmet etmek istediğini söyleyen ama arzusu reddedilen Ahmed Barzan’ın kim olduğunu herhalde tahmin etmişsinizdir ama söyleyeyim:

Mesud Barzani’nin şimdi hayatta olmayan öz amcalarından biridir...

Habertürk
16 Ekim 2017