Sesli Makale

Sorunun bu aşamaya geleceği baştan belliydi…
Önce Hama, ardından Halep, sonrasında Doğu Guta ve şimdi de İdlib…
Dışişleri, Milli Savunma bakanları ile MİT Başkanı’nın geçen hafta Moskova’da yaptıkları toplantılardan ne sonuç çıktığı konusunda Türk diplomatik kaynaklarla sohbet ederken kendime hayıflandım.
Uzun süredir bölgeyi takip eden biri olarak fark etmekte zorlanmışım.
Meğer Şam yönetimi uzun süredir bölgede “terör zıplatma oyunu” oynuyormuş.
Moskova temaslarında verilerle bu durum masaya konulmuş.

“ORAYA ŞAM GETİRDİ”

Diplomatik kaynağım bir tespiti yaparak söze girdi:
“İdlib’deki aşırı terör örgütlerinin Rus birliklerine saldırısı karşısında Moskova’nın tutumunu anlayışla karşılıyoruz…”
Ardından gelen cümle ise önemliydi:
“Ancak o saldırıda bulunanları oraya Şam getirdi, Moskova da bunun böyle olacağını biliyordu…”
Sözlerini biraz daha açmasını istedim, örnekleyerek anlattı:
“Mesela Heyet Tahrir Şam (HTŞ) örgütü ile birlikte hareket eden Türkistan İslam Partisi (TİP- Hizb ul-İslami el Türkistani)… Uygur’u Çin’den kurtarma amacında olan aşırı bir örgüt. Türkiye’nin de terör örgütü listesinde; 2000 kadar silahlı militana sahip. Daha önce Hama’da yerleşikti. Şam sıkıştırdı, tamamen yok etmek yerine müzakereye başladı…”
Aktardığına göre Şam, “İdlib’in güney batısındaki Kürt ve Türkmen dağları eteğindeki Cisr El Sugur kasabasına gitmeleri halinde kendilerine dokunmayacağı” sözünü vermiş.
Onlar da teklifi kabul edip, bir süredir bu bölgedeki varlığını arttırmış.
Hama’dan önce de Rusya desteğindeki Şam ordusunun taş üstünde taş bırakmadığı Halep’in Han Tuman bölgesindelermiş.

“SALDIRI GEREKÇESİ YAPTI”

Şam bir sonraki aşamada girmeyi planladığı hangi bölge varsa, sadece bu örgütü değil, diğer aşırı terör örgütlerini o bölgeye sevk etmiş.
Düzenleyeceği planlı saldırının gerekçesi haline getirmiş.
Çin’in son dönem Şam’a İdlib desteğinin ardında yatan neden de bundanmış…
Pekin’i, bu örgüte karşı mücadele verdiğine ikna edip yanına çekmeyi başarmış.
Benzer bir taktiği El Nusra kökenli örgütleri de benzer şekilde İdlib’e çekmiş.
Ankara belgeleriyle masaya koyduktan sonra, gerilim azaltma ve çatışmazlık bölgesi olan İdlib’de suhuletle sorunun halledilmesi gerektiğine vurgu yapmış.

“KİMYASAL YOKSA MUBAH MI?”

Sadece Moskova’ya değil, son dönem Şam güçlerinin İdlib’de kimyasal silah kullanması halinde saldırıda bulunacağını açıklayan ABD, İngiltere ve Fransa’daki muhataplarına da durum aktarılmış.
Şu soru yöneltilmiş:
“Şam kimyasal silah kullanırsa cevap veririz diyorsunuz; kullanmaz ise yaptığı insanlık dışı saldırıları mubah mı kabul ediyorsunuz?”
Ayrıca DAEŞ’e karşı mücadele eden güçlerin odaklarını El Nusra’ya yöneltmelerinin, gittikçe erimekte olan örgütün etrafında muhalefetin konsolide olmasına yol açtığı da anımsatılmış.
Yani bir göç dalgasına dikkat çekilmiş.

“SUHULETLE AYIRALIM”

Aşırı örgütleri diğerlerinden ayıklamanın zaman alacağının altı çizilip, “Aşırı terörist gruplara karşı mücadeleyi yükseltelim, ama suhuleti de koruyalım; 8 yılda çözülemeyeni 8 günde mi çözeceğiz?” sorusu yöneltilmiş.
“İdlib’e fikse edilmiş tarih yerine, Astana’nın politik sürecinin devam ettiği, Cenevre’de Anayasa çalışmalarına hız verildiği, Suriye’nin imarının hızlandığı, iyi bir şeylerin de yapılmaya başlandığı algısını yükseltecek süreçlere odaklanılması” önerilmiş.
Tebriz’de 7 Eylül’de yapılacak Türkiye, Rusya, İran liderler zirvesine kadar İdlib’de bir gelişme öngörülmüyor.
Çözüme dönük modelin de Tebriz’de üretileceği belirtiliyor.
Olmazsa ne olur sorusuna ise aynı yanıt veriliyor:
“Felaket yeniden başlar…”

*** 

yazının kaynağı