Sesli Makale

Doların fiyatı 3.95 TL’yi gördü. Geçen perşembeye kadar dolar fiyatındaki değişim, Türkiye’nin özel şartlarından kaynaklanıyordu, ancak şimdi küresel rüzgârlar etkili oluyor.

Dolar dün 3.95 TL’ye kadar yükseldi. Altının gramı 166.47 TL’den satıldı.

Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s not kırmadan önce 3.79 TL olan dolar, not kırıldıktan sonra 3.81 TL olmuştu. 12 Mart’ta 3.87’ye, 15 Mart’ta 3.92’ye yükselmişti. Ayşe Hanım Teyze’nin, Ali Rıza Bey Amca’nın dolarla işleri yok ama... Alıştılar, sabahtan akşama gözleri TV ekranında, kulakları haberlerde dolar fiyatını, altın fiyatını izliyorlar.

9 ayın çarşambası

Doların, altının değişimi Türk ekonomisinin durumunu yansıtır hale geldi. İşte bu nedenle Ayşe Hanım Teyze ve Ali Rıza Bey Amca merak ediyorlar: “Dolar ne oldu da şu günlerde birden bire yükselişe geçti?

Dolar önce bizden kaynaklanan nedenlerle yükseliyordu, geçen perşembeden bu yana küresel rüzgârın etkisinde yükselir oldu.

Mart ayının başında “Dokuz ayın çarşambası bir araya geldi”.

- Moody’s Türkiye’nin kredi notunu kırdı.

- Cari açık (döviz açığı) yüksek çıktı.

- Enflasyonun yükselişini sürdürdüğü anlaşıldı.

İşte bu 3 olumsuz gelişmenin etkisinde, dolarda, faizlerde ayarlama görüldü. Sıcak para tahvilden çıktı, dövize yöneldi. Döviz talebi arttı. Dolar fiyatı, faiz fiyatı yükselişe geçti.

Açık anlatımla geçen perşembeye kadar dolar fiyatındaki değişim, Türkiye’nin özel şartlarından kaynaklanan bir değişimdir.

Bizden kaynaklanan olumsuz gelişmelerle başlayan çalkantı sona ererken, geçen perşembeden bu yana ise, “küresel rüzgârlar” doların fiyatını harekete geçirdi. Dünya piyasalarında dolar değerlenmeye başladı.

Dolar endeksi 12 Mart’ta 89.66 iken, 14 Mart’ta 90.14 oldu. 16 Mart’ta 90.20’ye yükseldi.

ABD’de Başkan’ın politikaları doların değerini olması gereken çizginin altına çekmişti. ABD ekonomisindeki olumlu gelişmelere ek olarak ABD’de faiz artırımına yönelik beklentiler, doların değerini yükseltmeye başladı.

Sorunlarımızı çözmek bizim elimizde...

Doların değer kazanması doların TL fiyatının artmasına yol açıyor ama bizim için daha da önemlisi, döviz sepetinin fiyatının yükselmesi. Doların değeri yükselince bizim (% 50 dolar + % 50 euro) döviz sepetimizin fiyatı da yükseliyor. Döviz sepeti 7 Mart’ta 4.25 TL idi. Dün 4.39 TL oldu.

Döviz sepetinin yükselmesi bizim ekonomimizi, dolar fiyatındaki yükselişten daha çok olumsuz etkiliyor.

Ne var ki, geçen perşembeye kadar döviz sepetinin yükselmesine bizim sorunlarımız neden oluyordu. Son günlerde döviz sepetinin fiyatını yükselten küresel nedenler.

Döviz fiyatlarındaki son günlerdeki artışın arkasında küresel rüzgârların sert esmesi var ama, unutmayalım bizde döviz fiyatı “sadece” doların küresel piyasalarda değer kazanması nedeniyle artmıyor. Döviz fiyatını yukarıya tırmandıran “sorunlarımız devam ediyor”. Cari açığımız büyük. Enflasyonu aşağıya çekemiyoruz. İthalat artışı, ihracat artışının önünde koşuyor.

Küresel gelişmelere yön veremeyiz ama, kendi sorunlarımızı çözmek elimizde.

ABD Merkez Bankası’nın (Fed) 25 baz puan faiz artışı beklenen yarınki toplantısı piyasayı etkiledi. Dolar 3.95 TL’yi gördü, borsada kayıp yüzde 1.5’i aştı.

Milliyet
21 Mart 2018