Sesli Makale

ABD Başkanı Trump, Rus lider Putin’le görüştü. “Savaşın sona ermesi için mutabık kaldık” dedi.

Suudi Arabistan, aktörleşmek için barış görüşmelerine ev sahipliği yapmak istiyordu. Bu konuda ABD ve Rusya ile bir dizi görüşme yaptı, yatırım vaatlerini de içeren “kolay-laştırıcı” tekliflerde bulundu. İstediğini elde etmişe benziyor.

ABD Dışişleri Bakanı Rubio, Riyad’da Rus heyetle bir araya gelecek. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski de önümüzdeki günlerde Riyad’da olacak. Zelenski’nin ABD’li ve Rus yetkililerle görüşmeyeceği açıklandı. ABD, tablo netleşene kadar Ukrayna ve AB’yi şimdilik masanın dışında tutmayı planlıyor.

ZELENSKİ ANKARA’DAN NE İSTEYECEK?

Zelenski, Ankara’ya da gelecek. Burası kritik: Ukrayna Devlet Başkanı, konuyla ilgili savaşın kendi ülkesinde sürdüğünü, bu yüzden masaya kimlerin oturacağına Ukrayna’nın karar vermesi gerektiğini söyledi. Zelenski Ankara’yı masaya mı davet edecek? Barış için garantörlük mü isteyecek? Yoksa Ukrayna’nın ihtiyaçlarıyla ilgili farklı başlıklar mı gündeme getirecek? Bu soruların yanıtlarını önümüzdeki günlerde alacağız.

Ne olursa olsun… Trump planı Ukrayna için can sıkıcı. ABD Başkanı, ülkenin yeraltı zenginliklerine çökmeyi hedefleyen ağır kapitülasyonları dayatıyor. Ukrayna bunun karşılığında topraklarından olacak. Denklemin her iki ucunda da kaybedecek. Kiev için kabul edilmesi zor bir tablo bu.

AB BAŞKENTLERİNDE DARBE Mİ?

Trump, Putin’le anlaşırsa Ukrayna bu anlaşmanın mezesi olur. AB’nin de ABD-Rusya arasında sandviç olacağına kuşku yok.

ABD Başkanı, itiraz istemiyor. Çin’le mücadelesinde AB’den nefer olmasını bekliyor. Bunu sağlamak için Avrupa genelinde, aşırı sağ partileri, yani AB karşıtlarını açıkça destekliyor. Savunma harcamasını artırmış, aşırı sağın iktidara geldiği bir Avrupa, ABD için güçlü bir silaha dönüşecek. Bu tablo yeni ABD yönetimini ideolojik yalnızlıktan da kurtaracak. Almanya ve İngiltere’deki hükümetleri açıktan hedef alarak düğmeye bastılar. Avrupalıların söylemeye dili varmıyor ama bu ülkelerde yeni tür bir darbe ile rejim değişikliği hedefleniyor.

MÜNİH’TE OLAN AĞIZ DALAŞIYDI

Münih Güvenlik Konferansı’nda ilk kez yüz yüze geldiler. Ve sözlerini sakınmadılar. Gümrük vergileri, Ukrayna politikası, güvenlik mimarisi ve aşırı sağ konusunda anlaşamadılar.

AB Komisyonu Başkanı Layen ABD’nin olası gümrük vergilerine misilleme yapacaklarını söyledi. Alman Başbakan Scholz, Ukrayna’yı destekleye-ceklerini, ülkenin silahsızlan-masını kabul etmeyeceklerini belirtti, Cumhur-başkanı Steinmeier ABD’deki ”küçük teknoloji eliti” (Elon Musk) hedef aldı. İngilizler “Ukrayna’ya asker gönderelim” diyor.

ABD Başkan Yardımcısı JD Vance’ın tehdit değerlendirmesi, oldukça çarpıcıdır ve soğuk duş etkisi yapmıştır. Vance “Avrupa’ya karşı en çok endişelendiğim tehdit Rusya ya da Çin değil içerden (göç) geliyor” dedi. ABD Savunma Bakanı Hegseth’in “Avrupa’daki varlığımız sonsuza kadar süremez” vurgusu ise aba altından sopa göstermektir.

TRUMP IRKÇI, AB DEĞİL Mİ?

Münih Güvenlik Konferansı’nın ardından şu izlenimi edindim: ABD Başkanı’nı ırkçılıkla suçluyorlar ancak AB liderlerinin Trump’tan aşağı kalır yanı yok. Irkçı bakış açıları Türkiye ile ilişkilerinde körlük yaratıyor. Türkiye gibi alternatif, güçlü ülkelerle stratejik ittifak geliştirme, oyun değiştirici hamle yapma perspektifinden hala uzaklar. Önceki hafta Avrupa’nın güvenliği ile ilgili yapılan liderler toplantısına İngiltere davetliydi, Türkiye’nin davet edilmemesi not edilmeli.

EURO-FIGHTER’DA FİYAT BELİRLENECEK

Yine de savunma alanında düne nazaran Türkiye ile daha çok temastalar. Eurofighter savaş uçakları ile Meteor füzelerinin Türkiye’ye tedariği konusunda varılan mutabakat önemli. Meteor konusunda İngiltere, İtalya ve Fransa ile mutabakat yenidir. Eurofighter konusunda ise bu ay fiyat belirleme aşamasına geçileceği söyleniyor. Hem uçak hem de füzeler konusunda 2026 yılında tedariğin sağlanacağı belirtiliyor.