Sesli Makale

Bugün sosyal medyada Fransızların Türkiye hakkındaki yorumları beni epey gülümsetti. “NATO'daki Türkiye Rusya ile yakınlaşıyor ama aynı zamanda Rusya ile savaştaki Ukrayna'ya SİHA satıyor ve Rusya'nın desteklediği Esed rejimine karşı” veya “Türkiye ve İsrail ilişkilerinde normalleşme adımı atıyor ancak Türkiye Filistin'in yanında olmaya devam edeceğini açıklıyor” tarzı yorumlarla jeopolitik gelişmeler karşısındakini şaşkınlıklarını ifade ediyorlardı.

Peki bunu nasıl açıklayabiliriz? Devletler, bireyler gibi duygusal davranmaz, davranmamalıdır. Dil, din, kültür, tarih açısından birbirine yakın ülkelerin yakın ilişkiler içinde olması da kaçınılmaz olduğu gibi birbiriyle çok alakasız ülkeler konjonktürel olarak aynı masaya da oturabilir. Tarihte Fransa kralı I. François ile Kanuni Sultan Süleyman'ın Kutsal Roma Germen İmparatoru V. Karl'a karşı birleştiğini hatırlatalım. Bu belki şimdi bizlere çok tuhaf gelmeyebilir ancak zamanında bu ittifak Hristiyan ülkelerde çok ses getirmiş, “Hıristiyan bir kralın Müslümanlarla ittifak yapıp Hıristiyanlara karşı savaşması olarak” yorumlanıp I. François “hain” bile ilan edilmişti.

Lafı uzatmadan şunu söylemek istiyorum. Türkiye Batı güçlerinin sık sık düşmanca ve dışlayıcı tavrına karşı, gerektiğinde Rusya ile aynı safta olmak zorunda. Ancak Karadeniz'de çok güçlü bir Rusya kendisi için tehlike teşkil edeceğinden Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü de sonuna kadar desteklemeli. Filistin'deki zulüm nedeniyle İsrail ile iyi ilişkiler içinde olmak her ne kadar imkânsız da olsa, bölgede artan Yunanistan tehlikesi ve Türkiye'nin enerji alanında üstlenmek istediği önemli rol nedeniyle İsrail'i de göz ardı etmek imkansız. Bugün bir ülke başkanını eli kanlı Suudi Arabistan Veliaht Prensi Bin Salman ile bir araya getiren de, Esad ile görüşülmesi gerektiğine inandıran da aynı mantık.

Tabii ki ülkemizde olduğu gibi dünyanın diğer köşelerinde de bu tarz hamleler, ani virajlar bazen tutarsızlık olarak nitelendirilip tepki toplayabiliyor. Keza zamanında Élysée Sarayı'nın bitişiğinde çadır kurabilen Kaddafi, Fransa'nın Libya müdahalesi sonucu öldürülmüştü. Bugün kendi toprakları içinde gittikçe Müslümanları ayrıştırıcı bir politika takip eden Macron, Sisi'yi kırmızı halı ile karşılayabiliyor veya Bin Selman ile samimi pozlar verebiliyor. Kısaca ülkeler kendi çıkarlarına ne uygunsa ona göre hareket ediyorlar.