Sesli Makale

Geçen hafta "The Economist" dergisinde Suudi Arabistan'ın ne yapmak istediğini tartışan hayli ilginç bir yazı vardı; yazar, "Petrol fiyatlarını önemsemiyoruz, 30 dolar ya da 70 dolar, bizim için çok fark etmiyor" diyen genç Prens Muhammed bin Salman'a şaşırarak yazıya başlıyor ve öyle devam ediyordu. Veliaht Prens'in, düşen petrol fiyatlarının Suudi Arabistan için milyarlarca dolara mal olmasına rağmen, böyle nasıl böyle konuştuğunun sorgulanmasını isteyen yazar, şu önemli (!) tespitleri yapıyor: "Suudi politikası onlarca yıldır, Petrol Bakanı Ali el-Naimi gibi usta müzakereciler tarafından idare edildi. Şimdi ise bu politika, düşük petrol fiyatlarının ekonomik reform çabalarına katkıda bulanacağına ve Suudi Arabistan'ın ezeli rakibi İran'ı zayıflatacağına inanan 30 yaşında bir Prens'in kontrolü altında." Yani Economist, 30 yaşında, bu işler için "çocuk" sayılacak bir Prens'in hem bu işlerin altından kalkamayacağını ima ediyor hem de Suudi Arabistan'daki bu yeni ekonomi-politikası değişikliğine şaşırıyor.
Bize hiç de yabancı gelmeyen bu serzenişlerin bir müddet sonra şaşkınlıktan çıkarak kızgınlığa hatta düşmanlığa dönüşeceğine emin olabilirsiniz.
Aslında Suudi Arabistan'ın tam şu sıra yapmak istediği hayli geciken bir hamle. Prens Salman'ın açıkladığı "Ulusal Dönüşüm Planı ve Vizyon 2020" stratejisi, yalnız enerji satışı ve finansal faaliyetlere dayanan ülke ekonomisini çeşitlendirmeye ve ihraç edilebilir tek mala bağımlı olmaktan çıkarmaya dönük rasyonel bir girişim.
Bu çerçevede Suudi Arabistan, ulusal petrol şirketi Aramco'nun halka arzını gündeme getirdi. Bu, hamle bile tek başına Economist'in başını çektiği medyanın karamsar şaşkınlığı için yeter aslında. Çünkü Aramco'nun henüz tam açıklanmayan hidrokarbon rezervleri ve diğer varlıkları bu arzla açık hale gelecek; bunun da anlamı, bu piyasanın altüst olması yani yeniden fiyatlanmasıdır. Şu an en büyük olan Exxon-Mobil'in ne olacağı, nereye kadar gerileyeceği de ayrı hikâye. Aramco'nun iki trilyon doların üzerinde olduğu tahmin edilen büyüklüğünün şeffaflaşması, Suudi Arabistan ekonomisinin de dışa tam açık bir ekonomi olması anlamına gelir. Böyle olunca dolara sabitlenmiş riyal de burada kalamaz. Şimdi yalnız bir şirketi bile trilyonlarca dolar eden Suudi Arabistan parası ve Çin parasının dolar ve euro ile birlikte serbestçe dalgalandığı bir dünya ekonomisinde, dolara dayalı rezerv para sistemi sizce ne kadar yürür...

Milliyet
3 Mayıs 2016