Sesli Makale

Her Ukrayna-Rusya krizi patlak verdiğinde, savaş çığırtkanları yine ortalığa dökülüyor. “Ukrayna’nın baş destekçisi ABD ve Rusya arasında beklenen savaş sonunda çıkıyor!” nidaları yükseliyor. Ama en sonda söyleyeceğimi baştan yazayım: Korkarım hevesleri yine kursaklarında kalacak.

***

Her ne kadar Ukrayna iki büyük güç arasında bir satranç tahtası olsa da, Suriye ya da Afganistan’dan bir farkı yok. Zira Washington ve Moskova bu bölgelerde rekabet eden aslında iki küresel ortak. Dolayısıyla, Ukrayna krizini de diğer krizler gibi canlı ama kısıtlı tutmaya devam edecekler.

ABD-Rusya düşman mı?

2014 başında Ukraynalı yazar Andrey Kurkov, Time dergisinde sormuştu: “Putin’in kafasında Rusya nerede bitiyor?” Soruyu yine kendi cevaplamıştı: “ABD’nin başladığı yerde bitiyor.” Haklı, çünkü ABD’nin çıkarları Rusya-Ukrayna sınırında başlıyor. 

Kısaca hatırlarsak, Mart 2014’te Rusya önce Ukrayna’ya bağlı olan Kırım’ı ilhak edip, sonra da Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçıları desteklemişti ve çatışmalarda 10 binden fazla kişi hayatını kaybetmişti. Bu olaylardan sonra ABD başta olmak üzere Batı da Kiev’in arkasında çok daha güçlü ve açık bir şekilde durdu. 

Geçtiğimiz pazar günü Moskova’nın Ukrayna donanmasına ait 3 gemiye el koymasıyla, 2 ülke yine gerildi. Orduları ilk kez açıkça karşı karşıya geldi. ABD ve Rusya liderleri Trump ve Putin, G-20 zirvesi nedeniyle bulundukları Arjantin’de yapacakları toplantıyı bu yüzden iptal ettiler. Kiev NATO’ya “Acilen savaş gemileri yollayın!” diye seslendi. O yüzden şimdi herkes merakta: ABD topa girer mi, Ukrayna-Rusya yani ABD-Rusya savaşı çıkar mı?

***

Çıkmaz. Zira bu iki güç düşman ve rakip oldukları alanlardan çok daha fazla alanda iş birliği yapıyorlar. Birbirlerine çaresizce muhtaçlar. Bugün karşı karşıya oldukları neredeyse hiçbir krizi el ele vermeden çözemezler. ABD Rusya’sız ne İran’la ilişkilerini yoluna koyabilir, ne de Suriye krizini çözebilir. Trump da bunun gayet farkında. Ekonomileri de iç içe geçmiş durumda. Putin sık sık “Bugün başka bir ülkeye yaptırım uygulamak, kendi bindiğin dalı kesmektir” derken bunu demeye getiriyor. Dolayısıyla, tamamen birbirlerine karşı cephede değiller. 

Rusya süper güç değil

İki gücün ne sıcak ne de soğuk savaşa girmemesinin tek sebebi bu uluslararası konjonktür değil. Bugünün aktörleri de böyle bir savaşa elverişli değil. Soğuk savaş, o zamanın iki küresel gücü arasında seyrediyordu. Bugün ise taraflardan Rusya, ekonomik olarak küresel bir güç değil. Nükleer bir güç, Avrupa doğalgazının baş tedarikçisi ve Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ndeki koltuğunu da tepe tepe kullanıyor. Ayrıca kendi bölgesinin ötesinde Do��u Asya, Orta Asya ve Doğu Avrupa’da da çok etkili. 

Peki, 3 bölgede bölgesel güç olan bir ülke, bir küresel güç etmez mi? Etmiyor işte. Rusya, ancak küresel etkisi olan bir bölgesel güç. Zira elinden nükleer gücü ve BM kartı alınsa, geriye Brezilya’yla eşdeğer bir ekonomi kalır.

***

Tüm bu nedenlerle, ABD ile Rusya arasındaki mücadele de bölgesel ölçekte kalıyor. Aralarındaki krizler bölgesel, iş birliği ise küresel. Dolayısıyla, “Savaş çıkacak” diyenler, dünün güneşiyle bugünkü çamaşırı kurutmaya çalışıyorlar. Gelsinler artık bu sevdadan vazgeçsinler...

yazının kaynağı