Sesli Makale

Çin’de yeniden yükselen Covid salgını ülkede sadece virüsün değil, protesto eylemlerinin de yayılmasına sebep oluyor. İlginç bir vaka bu; dünya ‘epidemi’ye ilgi göstermiyor ama ‘A4’ eylemlerini sayfa sayfa yayıyor…

Asıl merak ise Pekin’in neden “sıfır vaka” hedefini halkını iyice darlayacak biçimde dayattığı. Haliyle, Çin’in içine kapanarak küresel ekonomiyle bağını azaltması, üretim darboğazına girerek dünyayı ve ABD’yi peşinden sürükleyeceği korkusu/teorisi güç kazanıyor…

Eğer Çin ekonomisi savrulmaya başlarsa, zaten patinaj çeken dünya iyice çamura saplanabilir. Öte yandan ‘Orta Yol’la alakasını kesmiş değil ülke. Biz hava harekâtını yaparken, Astana’da Türkiye-İran-Rusya, Suriye’yi konuşuyordu. Ruslar, ‘Çin’i de aramıza alalım’ teklifi getirmişler. (‘Astana’ya yeni aktör Çin’, M. Güller, 26/11, Cumhuriyet.) ‘Gözlemci’ statüsü ama çok dikkat çekici! Suriye denklemine 3’üncü süper gücü almak? İran, ‘tamam’ demiş. Ankara, ‘bi bakayım’!..

***

Batı daha karışık…

Şu sıralar matbuatın en favori fotoğrafı, Alman Parlamentosu’nda palto-kaşkol titreyen milletvekillerini gösteren kare. Elbette anlamlı çünkü, ‘Berlin böyleyse Avrupa’nın kalanını siz düşünün’e geliyor laf…

Bu tür haberlerin bir yerlerinde de muhakkak, “Winter is coming/Kış geliyor” göndermesi yapılıyor. Meteorolojik tesbit olmadığını biliyoruz; bir ucu ABD-Avrupa ilişkilerine dokunuyor…

Avrupa’nın bir kısmı II. Dünya Savaşı’ndan beri ABD’ye teslim olduğundan, “Avrupa küresel ligden düşüyor, ABD bize yardım etsin” çığlıkları atıyor. ‘Yeni Marshall Planı’ akılları oradan. Kendisini bu duruma düşüren tam da Amerika olmasına rağmen…

Kaçıncı lige düştüğünüz de önemli.. İşte ‘The Economist’ yazdı “arkası ekonomik ve siyasi çöküş” diye…

AB içinde nisbeten akıllı bir kesim de var. Faili biliyorlar. Ama korkuyorlar. Onu da ‘Politico’ yazdı; “yüksek enerji fiyatları ve büyük silah satışları nedeniyle Ukrayna Savaşı’ndan en çok ABD kazandı”…

AB, Avrupa endüstrisinin Amerikalı rakipleri tarafından yok edilebileceğini düşünüyor. Ticari konularda güven krizi yaşanıyor. Transatlantik ittifakın zedelenebileceği söyleniyor. Tarihi bir kavşaktan, bir çok AB ülkesinde kamuoyunun değişmekte olduğundan bahsediliyor. Hatta, “ABD müttefikimiz değil mi” diye soruyorlar. Biz de çok sorduk. Hâlâ soranlarla uğraşıyoruz…

Bunlar olur mu, olursa ne kadar olur ayrı konu ve zamanla göreceğiz ama küresel gerilimin durmayacağından emin olabilirsiniz. Yayılacak. ABD, Ukrayna üzerinden Rusya’ya, Tayvan üzerinden Çin’e yürüdü. Şimdi de Rusya ve Çin, Küba üzerinden Amerika’ya yürüyor. Tam da, “Ekim Füze Buhranı”nın 60’ıncı yıldönümünde. İlginçtir, Küba Devlet Başkanı 27 yıl sonra Türkiye’deyken oluyor bunlar…

Belarus entrikalarına, ‘Dışişleri Bakanı’nı kim zehirledi, Lukaşenko’yu kim zehirliyor’a girmiyorum bile.

***

Türkiye kaosun ‘ortasında’ pırlanta gibi ama etrafımızı da görüyorsunuz işte…

Yunanistan-ABD ilişkilerinin bize yansıyan yüzünü herkes biliyor artık. Bir de Atina’nın içi var. Hükümetin yaygın biçimde kritik kişilerin telefonlarını dinleme skandalı hem Amerika’nın işi şansa bırakmayacağına hem de hükümeti eğreti tutacağına işaret sayılmalı.

İran.. Sıra dışı olaylar yaşanıyor. Uzun yazdık evvelce (19/11) uzatmayayım ama; bir yandan İran Dini Lideri Hamaney’in yeğeni tutuklanırken, öte yandan Tahran-tam da bizim kara harekâtıyla aynı zamana denk gelecekmiş gibi görünen-Irak’ın kuzeyine yönelik bir askeri hamle yapacak gibi…

Eh, güney sınırımıza gelmişken…

Hava harekâtını takiben kara operasyonunun da başlayacağına ilişkin resmi söylem, bağlı olarak kamuoyunun beklentisi aynı oranda yükselerek sürüyor…