Sesli Makale

İlgili tüm bilimsel disiplinlerin akademisyenleri biliyor, söylüyorlardı. ‘Dillerinde tüy bitmişti’. “Burada deprem olacak” diyenlere, “e, bilmeyen mi var” diye dudak büküyorlardı…

Deprem oldu. Ama şaşırdılar…

8 Ocak’ta şaşkınlıklarının minik kısmına değinmiştim, onları da anımsatarak şaşkınlığı büyütelim…

Anlayacağımız yer, ‘şaşkınlığın’ yayılacağı yerdir. O zaman ‘garip’ bulmaya başlayabiliriz. ‘Şüphe’ öyle gelir…

Bu depremin gücünü/etkisini anlamakla şüphenin başlaması arasında bağ var.. ‘

Odadaki Fil’e

ulaşmanın ilk basamağı o.. Böyle okuyalım…

*

‘Ulusal Jeofizik ve Volkanoloji Enstitüsü (INGV) Başkanı Carlo Doglioni, “Anadolu levhası Arap levhasına göre, kuzeydoğu-güneybatı yönünde en az üç metre hareket etti. Ve 30-40 saniye içinde gerçekleşti. Sanki Türkiye hareket etti’…

Doglioni önemli. Kaos içinde ilk o ‘farkındalığı’ teşvik etti. Haber diline tercümesi, “Türkiye 3 metre hareket etti”dir. Öyle yazdık, ondan sonradır, “metaforun gerçek olduğu”na ilişkin okumalar arttı..

Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan’ın, “Olağanüstü bir durum yaşanıyor.

Tüm yeryüzünde böyle deprem görülmedi

” ifadesini tekrarlayalım…

Japon Deprem Uzmanı Yoshinori Moriwaki’nin; “Son üç yıldır Türkiye’deki depremlerin şiddeti artıyor”u tekraren iliştirelim…

Ve devam edelim…

*

Kanada Victoria Üniversitesi Yeryüzü ve Okyanus Bilimleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Edwin Nissen: ‘Bu şimdiye kadar kaydedilmiş en büyük depremlerden biridir. İlk beşe girer. Kimse bu fay hattında

böyle bir deprem beklemiyordu.

Sismologların beklemediği bir depremdi”…

University College of London deprem mühendisliği uzmanı Prof. Tizian Rossetto: “Bölgenin sismik özelliklerini biliyorduk ancak

bu çok büyük bir deprem. Bu çok yaygın bir durum değil. Sismik tasarımlarda da düşündüğümüz bir hal değildir”…

ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) Afet Yardım Ekibi’nin lideri Stephen Allen: “Dünyanın birçok bölgesinde bulundum. Bu denli yıkıma şahit olmamıştım.

Aslında Türkiye’nin bu tip afetler için kapasitesi çok yüksek

. Ancak

deprem öylesine güçlüydü ki…

”

ABD Northwestern Üniversitesi, Sismolog ve jeofizikçi Susan Van Der Lee: “24 saat hatta daha kısa sürede bu büyüklükte depremlerin yüzeye çok yakın bir şekilde meydana gelmesi

normal bir durum deği

l”…

ABD Güney Kalifornia Üniversitesi, Doç. Dr. Sylvain Barbot: “Şaşırtıcı çok unsuru bulunuyor.

Birkaç saat aralıkla iki büyük deprem iki farklı fay hattında gerçekleşiyor. Bu durumun

daha önce görülmüş bir şey olduğunu düşünmüyorum.

İkinci deprem daha bilinmeyen bir hat üzerinde. Buna, ‘

hayalet hat

’ diyoruz. Pasifti.

Depreme yol açmamasını beklerdik

ama yanıldık”…

New York Cornell Üniversitesi Jeoloji Bölümü’nden Doç. Judith Hubbard: “

Yaygın görülen bir durum değil.

20 yıldır dünyanın çeşitli bölgelerinde depremleri araştırdım, bu çok daha karmaşık.

Bu depremin olağandışı olduğunu düşünebiliriz

”…

Washington Üniversitesi Yer Bilimleri Profesörü Harold Tobin: “

Eşi benzeri görülmemiş bir olay.

Türkiye için söylemiyorum. Dünyada ve son yüzyılda meskun mahalde yaşanan en büyük deprem. Bekleniyordu ama şiddeti beklenmiyordu”…

Tohoku Üniversitesi’ndeki Uluslararası Afet Bilimi Araştırma Enstitüsü Profesörü Shinji Toda: “Karada meydana gelen en büyük depremlerden.

Beklenmedik büyük bir depremdi”

…

Kral Abdullah Bilim-Teknoloji Üniversitesi, Yer Bilimi ve Mühendisliği Profesörü Paul Martin Mai: “

İlk depremden saatler sonra aynı bölgede tekrar büyük deprem yaşanması bilimsel olarak çok sıra dışı bir durum. Üç senedir fazla hareket etmeyen faylar kırılmaya başladı”…

*

yazının devamı