Sesli Makale

İran’ın üçüncü büyük şehri Isfahan’da Savunma Bakanlığı’na ait tesislerde meydana gelen patlamalar, bölgede Ermenistan savaşından bu yana yaşanan gerginliğin tezahürlerinden biri…

Sadece Tahran merkezli stresten bahsetmiyoruz. Suriye, İsrail, Irak, Azerbaycan, Ermenistan, Körfez ülkeleri ve elbette Türkiye dâhil…

Bakü, Azerbaycan’ın Tahran büyükelçiliğine yönelik saldırı girişimini, “İran medyasında bir süredir devam eden Azerbaycan karşıtı kampanyanın çıktısı” olarak okudu. Saldırının Tahran’da panik yarattığını da söyleyebiliriz. Nitekim olaya ilk müdahalenin savruk olması, emniyet müdürünün görevden alınması, üst yönetimden gelen seri açıklamalar ancak 36 saat sonra dengeye oturdu. (Tahran’ın korkularından biri, gerilimin iç köpürmeleri besleme potansiyelidir.) Olaydan sonra Ankara da sesini yükseltti ve tam nerede durduğunu

herkese hatırlattı…

Ardından Tahran-Bakü arasında en tepeden temas kuruldu. Cumhurbaşkanı Reisi ve Devlet Başkanı Aliyev arasında telefon görüşmesi gerçekleşti…

BOMBALAR PATLARKEN CIA BAŞKANI TEL AVİV’DEYDİ…

Ancak bu toparlama girişimleri, iki ülke arasında Azerbaycan-Ermenistan savaşıyla ortaya çıkan köklü jeopolitik değişimin sancılarını kolayca gideremez! İran’ın Erivan’a yakın duruşu, üstelik bunu tam da ABD (CIA) ve İngiltere’nin (MI6) Ermenistan için yeniden hareketlendiği, AB’nin Dağlık Karabağ için Ermenistan’a 100 sınır gözlemcisi konuşlandırma kararı aldığı dönemde yapması ‘alakalı’ ülkeler tarafından yakından izleniyor…

Isfahan patlamaları gerçekleştiği andan itibaren, bunun İsrail operasyonu olduğu değerlendirmeleri dalga dalga yayıldı. Bugün de hâkim kanaat o.

Her gittiği yerde anında ‘değişim’ yaratmayı başaran CIA Direktörü’nün saldırı sırasında Tel Aviv’de bulunması da iddiaları güçlendirdi.

İsrail’in, Ermenistan savaşından önce başlayarak, savaşta Bakü’yü destekleyerek, bölgedeki varlığının ve İran karşıtı politikasının boyunu uzattığı bir vaka. Nihayet, Türkiye ve Azerbaycan’ın aynı zamanda İsrail’le diplomatik ilişkilerini güncellemiş olmaları, Azerbaycan’ın ilk kez büyükelçilik açtığı günlerde Türkiye’nin İsrail’le ilişkilerine normalleştirerek büyükelçi ataması da topun kavisini bize gösteriyor…

Bakü-Tel Aviv arasındaki askeri anlaşmalar ve silah alımları da İran’ı tedirgin ediyor. Zengezur zaten cepte.

Tabii İsrail özelinde hepsinin üzerindeki pratik, İran’a yönelik ‘önleyici’ tutumun hem devam etmesi hem de şimdi bir şeyler yapılması konusundaki çağrıları. İsrail Cumhurbaşkanı Herzog’un AB ve NATO ziyaretleri sırasında (27/01), “İran tehdidi Avrupa’nın kapısında. Mesafe yanılsamalarını artık düzeltin” açıklamaları bunun ispatı.

Yani, İsrail İsfahan’ı vurduysa önce kendisi için vurdu ama elçiliğe yönelik saldırının zamanlamasını kolladığı da aşikâr.

‘BÜYÜK HARİTA’ CANLIDIR…

İran, içeride yaşadığı protesto dalgaları, ekonomik zorlukları, nükleer anlaşma üzerinden Avrupa ve ABD ile ayrı kurduğu masalar, körfez, Irak, Suriye ve Türkiye ile ilişkileri münhasıran değerlendirilmesi gereken bir ülke ama önemli olan, strateji klişesi ‘büyük harita’ içindeki devinimi…

Çin ve Rusya, İran’ın yanında duruyor. Bu duruş, doğudan gelen yüksek bir dalgaya Doğu Akdeniz/Kıbrıs’a kadar uzanan etki alanı yaratıyor. Ukrayna savaşının gerçekleri, Rusya’nın bu etkideki rolünü kimi zaman artırıyor ama zaman zaman da sınırlıyor. Fakat İran’la yakınlığı konusunda şüphe duymamak gerekiyor.

Hele mesele -Irak dâhil- Suriye olduğunda.

Etkinin debisi Türkiye’de ve bölgede pek ölçülmüyor. Moskova’yı nispeten gözlemleyebiliyoruz ama Çin nüfuzunun yayılma girişimine aynı netlikte odaklanamıyoruz.

Bu hat artık Çin’in büyük ilgisini çekiyor ve belli ki Pekin’in planlarına artık dâhildir…

ÇİN’DEN IRAK’IN KUZEYİNE 10 MİLYAR DOLAR!!!

Tek ve taze bir örnek Çin ilerleyişinin gücünü gösterebilir…

yazının devamı