Sesli Makale

Geçtiğimiz günlerde Katar’a uygulanan ambargo nihayet kaldırıldı. Ambargonun uygulanmasını ve kaldırılmasını uluslararası güçlerden bağımsız düşünemeyiz. Zira dünyanın en güçlü devletleri, uluslararası olaylar üzerinde en fazla etkiye sahiptirler.

Bu bağlamda Katar’a ambargo dayatan ülkeler İsrail ve Trump yönetimiydi. Ne yazık ki, S. Arabistan’ın tecrübesiz Veliaht Prensi ile Birleşik Arap Emirliği dayatmalara boyun eğdi ve 5 Haziran 2017’de Katar’a ambargo uygulamaya başladılar.

Katar’ı ambargo ile adeta abluka altına alan ülkelerin Doha’ya yönelttikleri suçlamaların gerekçesi terör örgütlerine destek verdiği iddiasına dayanıyordu. Katar bu iddiaları kesin bir dille ret etmiş ve kendisine dayatılan ambargo ile iradesini değiştirmedi. Şimdi aynı ülke idarecileri Katar’ın haklı ve onurlu duruşu karşısında yanlış tavırlarını değiştirmek zorunda kaldılar.

Ancak burada sorulması gereken iki soru var. Birincisi neden ambargo uygulandı? İkincisi neden şimdi kaldırdılar? Bana göre ambargo uygulamalarının dört nedeni vardı.

Bir, Katar üzerinden Türkiye’nin harekât alanını daraltarak Türk ekonomisine zarar vermek istediler. Çünkü Katar’ın o dönemde Türkiye’de doğrudan yatırım miktarı 18 milyar dolardı. Deep Atlanta dergisinin Ocak 2017 sayısında Tom Deph Katar’ı kast ederek şunları yazmıştı: “Körfez ülkelerindeki bazı yatırımcılar Türkiye’ye yatırım yaptığı sürece, Türkiye’nin yönünün tekrar batıya dönmesini beklemek hayaldir.”

İki, Trump İsrail’in politikalarına uygun olarak, Obama yönetiminin İran’la yapmış olduğu nükleer antlaşmasını eleştirmişti. Nitekim Trump, Suudi Arabistan’a gittikten sonra, Daily Chicago’da şöyle bir analiz yayınlanmıştı: “Katar ile İran sahip oldukları doğalgaz rezervleri sayesinde İran ciddi bir avantaj elde etmesi bölgenin ve batının çıkarlarına ciddi zarar verir.’’ Demek ki ambargonun hedeflerinden biri de İran’ı kuşatmaktı.

Üç, ambargo ile Katar’a ‘’bak bize itaat etmezsen seni zor duruma düşürürüz’’ mesajını vermekle körfezdeki dengeleri kendi lehlerine korumak istediler. Nitekim Voice of America’da çıkan bir yorumda: “Dünyanın en büyük doğalgaz ve petrol rezervine sahip ülkelerden biri olan Katar, İran ile birlikte hareket ettiğinde Körfez dengelerini etkileyebilecek bir potansiyele sahip olduğu açıktır” demişti.

Dört, Katar, hem Gazze’ye uygulanan ablukayı eleştiriyordu hem de entelektüel derinliği olan Müslüman Arapların barınıp fikirlerini özgürce ifade etmesine imkân sağlıyordu. Bu durum İsrail ve ABD’yi rahatsız ettiği gibi otoriter Arap rejimlerini de rahatsız ediyordu ve ambargonun uygulanmasına neden oldu.

Ambargonun sebeplerine kısaca değindikten sonra şimdi de ambargonun kaldırılmasında rol oynayan üç nedene bakalım.

Bir, İsrail uçakları sorunsuz bir şekilde BAE’ne inip havalanırken Müslüman bir ülke olan Katar uçaklarının yasaklanması utanç verici bir durumdu. Bu utanç içerde psikolojik bir baskı yaratıyordu.

İki, S. Arabistan ve BAE hava sahasını Katar’a kapatınca, İran hava sahasını açtı. Böylece yıllık bir milyar dolar gelir elde eden S. Arabistan, bu parayı İran’a kaptırdı.

Üç, ABD’de yapılan seçimde Demokratların seçilmesi ve Katar’ın ABD’deki Liberal çevrelerle olan ilişkisi S. Arabistan ve BAE endişelendirdi ve Katar’la uzlaşmak zorunda bıraktı.

Sonuç

Türkiye bölgesinde ve dünyada barışı savunan bir ülke olarak Müslüman ülkeler arasında barışın sağlanmasını olumlu karşıladı. İsrail ve Trump’a boyun eğen Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirliği, utanç verici ambargo ile Katar’ın iradesini değiştirmek istediler. Türkiye’nin, Katar’ın yanında sağlam durmasıyla ambargocular yanlış tutumlarını değiştirmek zorunda kalmışlardır.

Ancak yine de ihtiyatı elden bırakmamak gerekir. Zira ambargo ile Katar’ı Türkiye’den kopartamayanlar uzlaşarak kopartmayı deneyebilirler. Bu nedenle Türk dış işleri yetkililerine diyoruz ki; Körfez uzlaşmasına dikkat!

Seslimakale.com.tr