Sesli Makale

14 Mayıs 2015

Gündemimize gölgesi dahi düşmeyen İran’ın yanıp tutuşan halk ayaklanmasından bahsedelim istedim, İran’da yıllardır farklı ölçekli halk ayaklanmaları başlamıştı, Fakat İran Hükümetinin baskıcı politikalarından dolayı kulağımız bir türlü o haykırışları işitmedi ama görülen o ki bu kez durum biraz farklı ve ciddi.

İran’ın sınırları farklı etnik grupların yani Farisi olmayan toplumların hakim olduğu bölgelerdir, Kuzeydoğuda Türkmenler,  Kuzeybatıda Azeriler, Batıda Kürtler, Güneybatıda Araplar ve Güneydoğuda Hint asıllı Beluçlar. Suriye, Irak ve Yemen’nin iç savaşlarında etkin rol alan ve nükleer müzakereleriyle meşgul olan İran Hükümeti, baskıcı politikalarına rağmen gelişmiş iletişim araçlarıyla beslenen ayaklanmaların yayılmasına karşı engel olmakta zorluk çekiyor.

Hemen hemen tüm bu bölgelerde yıllar boyunca farklı ölçekli ayaklanma düzenleniyor, İran Hükümeti farklı ırkları ve mezhepleri yok sayarcasına bu bölgelere hizmet götürmemekle kalmıyor, bu ırklardan olanları hor görüyor ve mutlak vatandaşlık haklarından mahrum ediyor.

Bir yazıda bütün bu bölgelerin şartlarını, özelliklerini ve ayaklanmaların nedenlerini açıklamak ve sınırlamak zor. Bu yüzden bu yazıyı güncel olan ve İran’nın batısında Irakla sınır bölgesinde bulunan Kürt çoğunluğa sahip Mahabad kentinde meydana gelen ayaklanmalara ve protestolara ayırmak istiyorum.

Mahabad Ayaklanması

Geçen Perşembe günü gerçekleşen bir hadisede 26 yaşındaki Frenaz Horsoani adlı Kürt asıllı İranlı bir genç kız, çalıştığı otelde İran Güvenlik Güçlerine mensup bir sorumlu tarafından tecavüz girişimine uğradı, bunun üzerine balkondan atlayarak intihar etti. Bu olay, Hükümetten yeterli ilgi görmeyen ve mutlak haklara sahip olmayan Mahabad Halkının sokaklara dökülmesine neden oldu, Güvenlik Güçleri tarafından göstericilere ateş açması sonrasında 50 kişi hayatını kaybetti.

Kısa sürede kentin her yerine yayılan gösteriler, hadiseye sahne olan otel ve tecavüz girişiminde bulunan Güvenlik Güçlerine mensup sorumlunun görevli olduğu polis merkezi, göstericiler tarafından ateşe verildi, İran’ın dini lideri Humeyni’nin posterleri yakıldı.

İran’nın Kürtleri

Kürtler İran’ın %7 oranını teşkil ediyor, Yani İran’ın 66 Milyonluk nüfusunun 4 buçuk Milyonu Kürt, İran’ın çeşitli bölgelerinde bulunuyorlar ve Mahabad kenti bunlardan biri ve Kürt İranlılar için sembolik bir önemi arz ediyor.

1979-1988 Yılları arasında Silahlı Kürt Gruplar, İranlı Demokratik Kürdistan Partisi adı altında İran Hükümetiyle silahlı mücadelede bulunmuştu, bunun üzerine Hükümetin Kürtlere karşı toplu idamlar ve tutuklamalar düzenlediği söyleniyor. 2004 yılındaysa 6 Kürt parlamenter, Kürt halkına yetirince ilgi verilmemesine karşı istifa ederek hükümetin politikalarını protesto etmişti.

            İran Kürtleri ve Bağımsızlık

İran’da Kürtlerin jeopolitik konumunu göz önünde bulundurursak, İran için bir tehdit oluşturması

mümkün görülebilir, özellikle Irak Kürdistanı olarak bilenen Irak Kürt Bölgesel Yönetimi ile sınır bölgesinde bulunmaları çok önemli bir faktör. Ayrıca Ortadoğu bölgesinde ve Irak’daki istikrasızlık Kürtlere bağımsızlık istemek için çok verimli bir zemin hazırlıyor. İran’ın gerilemekte olan ekonomisini ve Kürt halkın sürekli haksızlığa uğramasını da göz ardı etmemek gerek.

Yanı sıra, İran’da Kürtlerin önde gelen isimlerinin yıllardır hükümet tarafından karşılık bulmayan bağımsızlık için referandum isteklerine rağmen, Kürt Halkının bağımsızlığa sıcak gözle bakmadığı görülüyor. Bunun nedeni de Farisilerin ve Kürtlerin dilleri ve kültürlerinin birbirine yakın olmasından kaynaklanıyor. Ama kesin olan şu ki bu ve bu gibi meseleler İran hükümetini uzun bir süre zorlayacak.

Seslimakale.com