Sesli Makale

Tarih boyunca Yunanlar hep kapasitelerinin üstünde uzun vadeli büyüme ve genişleme hedefleri olmuş ve hedeflerine erişmek için de kapasite açığını büyük dış güçlerle tamamlamış, böylelikle hedeflerini birer birer elde etmiş, elde etmeye de devam etmektedir.

Özellikle büyük devletler bu hedefler Türklerden bir toprak koparılmasını içerdiğinde Yunanların kapasite açığını tartışmasız tamamlamışlardır.  

Günümüzde de Yunanistan’ın hukuk ve antlaşma tanımaz tavırları şımarıkları ve Türkiye’ye meydan okumaları bu geçmişten gelen büyük güç desteği alışkanlığından kaynaklanmaktadır.

Günümüzde yaşananlara ilişkin büyük resmi görmek Yunanistan’ın tarihi büyüme hedefleri nedir ve bu hedefleri nasıl elde etmiş, elde etmeye çalışmakta olduğunu maddeler halinde özetlemek istiyorum.

Bu hedeflerin temelinde Yunanların asırlardır kutsal hedefler manzumesi saydığı “Megali İdea” ‘sı yatar. Megali İdea’yı bilmeden Yunanlarla geçmişte, günümüzde yaşananlar ve gelecekte yaşanacakları anlamak mümkün değildir. “Megali İdea”’yı göz ardı ederek ve hatta merkeze almadan Türkler ve Yunanlar, Türkiye ve Yunanistan arasında yaşananları analiz etmek, politika oluşturmak mümkün değildir. Aksi büyük hata olur.

Peki “Megali İdea” nedir?

Türkçe ’de “Büyük Ülkü” anlamına gelen “Megali İdea” ya da “Megalo İdea” Yunanların büyük bir imparatorluk kurma fikrinin adıdır.

Megali İdea doğrultusunda en fazla çalışan ve ilk Megali İdea haritasını yayınlayan kişi, Yunan tarihinin ünlü şairi ve ulusal kahramanı Rigas Ferreros’tur (1757-1798). Ferreros, 1791 yılında Bükreş’te bulunduğu sırada ilk haritayı çizmiş ve daha sonra 1796 yılında bu haritayı Viyana’da bastırarak Yunanca konuşulan tüm topraklarda dağıttırmıştır.

Bu haritada Yunanistan’a dâhil edilmesi hedeflenen bölgeler, Yedi Ada (İyon Denizi Adaları), Teselya, Epir, Makedonya, Trakya ve Batı Anadolu’nun bir bölümü, Girit başta olmak üzere tüm Adalar Denizi (Ege) Adaları ve Meis, Kıbrıs ve Pontus [Pontos] olarak tabir ettikleri Doğu Karadeniz bölgesidir.

Megali idea kısaca Yunanistan’ın Büyük Yunan İmparatorluğu sözde Bizans’ı kurma ideolojisidir. Megali İdea’nın hedeflerine ulaşma stratejisi ise tarih araştırmalarına göre şu şekildedir:

1. Yunanistan bağımsızlığını ilan edecektir.

2. Batı Trakya ve Selanik Türklerden ne pahasına olursa olsun alınacaktır.

3. Girit başta olmak üzere Adalar Denizi (Ege) Adaları (ve Meis) alınacak, Adalar Denizi bir Yunan Gölü olacaktır.

4. Batı Anadolu Yunanistan’ın olacaktır.

5. Pontus Rum Devleti kurulacaktır.

6. Kıbrıs Yunanistan’a bağlanacaktır.

7. Son olarak İstanbul Türklerden alınarak Büyük Yunan (sözde Bizans) İmparatorluğu kurulacak ve “Megali İdea” gerçekleşecektir. 

YUNANİSTAN SAVAŞMADAN VE SAVAŞTA YENİLSE DAHİ BU HEDEFLERİNE BÜYÜK GÜÇLERİN DESTEĞİ İLE ULAŞMAYA DEVAM ETMEKTEDİR

Yunanistan, 1821 yılından itibaren Megali İdea hedefi doğrultusunda savaşmadan hatta savaşta yenilse dahi topraklarını altı defa büyütmüştür. Nasıl mı?

· 1821 yılında Rusya, İngiltere ve Fransa’nın desteği ile Osmanlı’ya karşı başlattığı sözde isyan özde Türklere ve Müslümanlara Mora’da yaptığı soykırımlar neticesinde 24 Nisan 1830 yılında Yunanistan bağımsızlık ilan etmiş, büyük güçlerin baskısıyla Eğriboz, Kuzey Sporat ve Kiklad Adaları Yunanistan’a verilmiştir.

· Britanya 1815’ten beri denetimi altında bulundurduğu İyon Denizi Adaları olan Yedi Ada’yı 1864’te Yunanistan’a bağışlamıştır.

- 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı sonrası imzalanan Berlin Antlaşması (1878) ve İstanbul Antlaşması (1881) kendisi savaşan olmamasına rağmen Teselya’nın çok büyük bir bölümü Yunanistan’a verilmiştir.

- Yunanistan'ın Osmanlı idaresindeki Yanya ve Girit Rumlarını isyana kışkırtmaya devam etmesi üzerine çıkan ve Osmanlı Ordusu'nun kesin zaferiyle sonuçlanan 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı (diğer adıyla Otuz Gün Savaşı, 17 Nisan-19 Mayıs 1897)’ neticesinde;

- Rusya’nın baskısıyla İstanbul Antlaşması imzalanmış,

- Osmanlılar sanki savaşta yenilmiş gibi savaş sırasında ele geçirdiği Teselya’yı boşaltmış,

- İngiltere, Fransa, Rusya ve İtalya'nın baskısıyla Girit'in muhtariyeti (özerkliği) ilan edilerek adadaki Türk hâkimiyeti fiilen sona erdirildi.

- Venizelos’un politikalarıyla 1912-14 Balkan Savaşları’yla Yunanistan’ın yüzölçümü ve nüfusunu iki katına çıkarmıştır. Bu çerçevede Yanya, Selanik ve Kavala’nın da içinde bulunduğu bölgeler Yunanistan’a dâhil edilmişlerdir. Girit, 14 Kasım 1913 tarihli Atina Antlaşması ile Yunanistan’a bağlanmıştır. Balkan Savaşları’nda Osmanlı Devleti’nin karada yaşadığı yenilgileri denizde de yaşaması neticesinde kuzey ve orta Adalar Denizi (Ege) Adaları Yunanistan’ın eline geçmiştir.BALKAN SAVAŞLARI NETİCESİNDE YUNANİSTANneticesinde Yunanistan tarafından işgal edilen Adalar, 13 Şubat 1914 yılında Altı Büyük Devlet Kararı ile Yunanistan devredilmesine karar verilmiştir. 

(1912 tarihli London News isimli İngiliz Gazetesinde yayınlanan ve Balkan Savaşlarını tasvir eden ibretlik bir illüstrasyonda;” Yunanlının tuttuğu bir Osmanlı askerinin alnına Bulgar asker haç çiziyor.)

Patris gazetesinde yer alan, Yunanistan’ın Balkan Savaşları’nda büyüdüğüne işaret eden illüstrasyon. İllüstrasyonda Bizans kartalı kanatlarını açmış bir şekilde resmedilmiştir. (Kaynak: Patris, 1 Ocak 1913, s. 1)

- Megali İdea kapsamında büyük güçleri arkasına alan Venizelos’un direktifiyle 1919 yılında başlayan Yunanistan’ın Batı Anadolu işgal girişimi, 1922 yılında Türk Kurtuluş Savaşı’nın Yunan yenilgisiyle sonuçlanmasıyla büyük bir darbe yemiştir.

- Yunanistan Adalar Denizi’ni Yunan gölüne dönüştürmek hedefinde bir adım olarak, 1931 yılında Adalar Denizi’nde hava sahasını 10 mile, 1936 yılında da karasularını 3 milden 6 mile çıkarmıştır.

- 1947 Paris Barış Antlaşması ile Menteşe Adaları (On İki Ada) ve Meis büyük güçlerce (İngiltere, Fransa ve Rusya başta olmak üzere) İtalya’dan alınıp Yunanistan’a devredilmiştir.

- Megali İdea’nın 1821’den itibaren süren Kıbrıs ayağına binaen 1928’de Venizelos ile ayyuka çıkan adayı ilhak girişimleri, 1964’ten itibaren Türklere yapılan soykırıma dönüşmüştür. Yunanistan’ın Türklere soykırım yaparak toprakları işgal ve ilhak etme girişimi bu kez Kıbrıs’ta işgal ve ardından ilhak girişimine Türkiye 1974 yılında adaya barış harekâtı düzenleyerek engellemiştir. Böylece Megali İdea’nın Kıbrıs ayağını durdurmuştur. Yunanistan ise hâlâ bu idealinden vazgeçmiş değildir.

Tüm bu anlattıklarımızdan sonra başa dönüp Yunanistan’ın Megali İdea hedeflerinden hangilerini elde ettiğini görelim ve böylelikle Yunanistan’ın hangi hedeflere ulaşma çabasında olduğunu anlayalım:

1. Yunanistan bağımsızlığını ilan edecektir (1830’da ulaşmıştır).

2. Teselya, Epir, Makedonya, Trakya ve Selanik Türklerden ne pahasına olursa olsun alınacaktır (1830-1923 arasında Doğu Trakya hariç ulaşmıştır).

3. Girit başta olmak üzere Adalar Denizi (Ege) Adaları (ve Meis) alınacak, Adalar Denizi bir Yunan Gölü olacaktır  (1912-1947 arasında adalara sahip olma hedefinin hemen hemen hepsine ulaşmış, karasularını 12 mile artırdığında Yunan Gölü hedefine de ulaşmış olacaktır).

yazının devamı