Sesli Makale

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın halkına uyguladığı zulmün artması sonucu başlayan Suriye iç savaşının 6. yılındayız. Hatırlayacaksınız ki gösteriler 15 Mart 2011'de başlamış ve Nisan 2011 tarihinde ülke çapına yayılmıştı. Bu süre zarfında öldürülen insan sayısı 400 bini aştı. Dile kolay 400 bin kişi. Bu kayıplara rağmen muhalif gruplar birçok cephede başarı kazandılar. Daha sonra yaklaşık 6 ay önce Rusya’nın da Esad’a destek vermesiyle muhalifler bazı bölgelerde gerilediler.

Beş ayda düzenlenen bombardımanlarda 10 bin km2’lik alanı kapsayan 400 yerleşim yeri muhaliflerden geri alındı. Rus bombardımanın da yardımıyla Suriye ordusu muhaliflerin Halep-Türkiye ikmal yolunu kesti. Üç yıldır abluka altında olan Halep’teki Kuveyris üssü geri alındı.

DAEŞ ile mücadele etme bahanesiyle muhalifleri ve Türkmenleri vuran Rus hava saldırılarında Suriye İnsan Hakları Gözlemevi verilerine göre 5 bin kişi hayatını kaybetti. İşin kötüsü ise bu kişilerin 2 bini sivillerden oluşuyor. Bunlardan 500 tanesi de de çocuk.

Güvenlik uzmanlarına göre Rus saldırılarında sivil kayıpların yüksek olma nedeninin maliyetleri düşük tutmak için kullandığı parça tesirli, kör (güdümsüz) serbest düşüş bombaları olduğunu belirtiliyor. Rusya genelde tanesi yaklaşık 25 bin dolar olan güdümsüz ve parça tesirli serbest düşüş bombası kullanıyor.

Rusya 6 ayda 2 bin sivil öldürürken, ABD ise 2014 Eylül’ünden bugüne kadar 300’e yakın sivil öldürdü. Nedeni ise ABD’nin güdümlü füzeler kullanması. Tabi güdümlü füze kullanmak ABD’ye Rusya’dan 6 kat daha fazla maliyet getirdiğini de unutmamak gerekiyor.

Sürpriz kararlar vermesiyle, sıra dışı olmasıyla övünülen Putin’in talimatlarıyla başlayan operasyonlarda 25’e yakın hastane vuruldu. 20’den fazla hasta ve sağlık görevlisinin öldürüldüğü bir hastaneye 4 defa hava saldırısı düzenlendi. Rusya'nın hastaneleri vurma amacı tedavilerin gerçekleşememesi, sivil halkın imkânsızlıktan göç etmesi olarak biliniyor.

Hastaneleri vurmakta tereddüt etmeyen Ruslar 30’a yakın okulu da vurdu. Bu saldırılarda 200’den fazla öğrenci can verdi.

Acımasız bir katliam politikası güden Rusya sadece hastane ve okulları değil ibadet yerlerini de hedef belirledi. Suriye’ye geldiği günden bugüne 163 dini yapı yerle bir edildi veya kullanılamaz hale geldi.

Rusya sadece bununla yetinmeyip, insani yardım tırlarını, ekmek üreten fırınları, yakıt pazarını, bir çocuk kreşini de vurup tarihte 50’nin üzerinde millete zulüm yapan atalarına ne kadar layık bir millet olduklarını da ispatlamış oldu.

Sonuçta hastane, okul, cami dinlemeden düşen Esed ve Rus füzelerinden kurtulmak isteyen 200 binin üzerinde Suriyeli yerlerinden göç etti.

Tam da bu iş çok kötüye gidiyor. Biri şu Rusya’ya “dur” desin falan derken, bir ay öncesine kadar tüm İŞİD’in kökünü kazımadan, teröre karşı nihai zafer kazanmadan dönmeyeceğini söyleyen Rusya birdenbire Suriye’den çekilme kararı aldı.

Peki ne oldu da, Rusya Parlamentosu'nun üst kanadı olan Federasyon Konseyi tarafından hiçbir hayır oyu çıkmadan 162 oyla alınan Suriye’ye asker gönderme kararından aniden vazgeçildi.

Karşımızda muhataplarını ters köşeye yatırmasıyla bilinen bir lider ve karanlık maziye sahip bir devlet olduğu için şu an bu çekilmenin gerçek nedenini kestirmek oldukça güç.

Bunun birçok nedeni olabilir.

1-Rusya, Suriye’ye girmeden önce Esad yönetimi neredeyse savaşı kaybetmek üzereydi. Rusya durumu rejim güçlerinin lehine olabilecek seviyeye getirdi fakat daha önceki Afganistan, Çeçenistan tecrübelerinden esinlenerek muhalifleri tamamen bitiremeyeceğini öğrendi. Bu nedenle Suriye’de pozisyonu çok güçlüyken, kazançlıyken oyundan çıkmayı istiyor olabilir.

2-Rusya geri çekilme adımını ABD ve Suriye yönetimi ile anlaşma dahilinde atmış olabilir. Bilindiği gibi Amerika, Ukrayna işgalinden dolayı batı ile birlikte Rusya’ya ağır ekonomik yaptırımlar uygulamaktadır. Rusya’nın bu yaptırımları hafifletin bizde Suriye’den çekilelim anlaşması yapmış olma olasılığı vardır.

3-Putin’in geri çekilme açıklamasını Cenevre’de müzakereler başlamışken yapması, Esad’a “Biz seni daha fazla koruyamayız. Halkınla masaya otur ve uzlaş” mesajı olarak algılanabilir.

4-Savunma Bakanlığı’nın Suriye’de koyduğu hedefe ulaşılıp, Tartus deniz üssü ve Hmeynim hava üssünün konumlarının çok daha sağlamlaştırdığı için çekilmiş olunabilir.

5-Suriye’de 50’den fazla savaş uçağı ve helikopteri bulunan Kremlin’in asıl amacının bazı silahların savaş şartlarında denenmesi olduğunu ve bu amaca ulaşıldığı belirtiliyor.

6-Türk Dışişleri yetkilileri bunun bir kocaman şaşırtmaca olduğunu düşünerek Lazkiye’den bir grup savaş uçağının ayrılmasını temkinli karşılıyor. Yetkililer, bu hamlenin Cenevre görüşmelerinin başlamasıyla gelmesine dikkat çekerek, bunun iyi niyetten öte daha çok muhaliflere Batılı ülkelerce baskı yapılması için “siyasi manevra” olduğu tezini savunuyorlar.

7-Rusya’nın yaşadığı ekonomik darboğazda operasyon maliyetinin gittikçe dayanılmaz bir noktaya geldiği, işin ekonomik yönünün de Putin’in son kararında etkili olduğu yorumu da yapılıyor. Günde üç milyon dolara mal olan Suriye’deki operasyonlar, askeri maliyeti de iyice artırdı. ABD Başkanı Obama, Suriye’nin Rusya’nın kaynaklarını kurutacak bir bataklık olacağını söyleyerek “Suriye operasyonu masraflı iş” demişti.

8-Putin’in bu mücadeleyi prestij için yaptığı, Rusya’yı, “IŞİD gibi bir belayla” savaşan etkili bir küresel bir güç olarak göstererek, Batı’yı kendisi ile eşit şartlarda konuşmaya zorladığı da söylenebiliyor.

9- Türkiye ile olası sıcak çatışmanın önüne geçmek istenmesi ve Türkiye ile Suudi Arabistan’a Suriye’ye girmeleri için koz vermemek kaygısı olabileceği belirtiliyor.

10- Rusya içerisinde en fazla Müslüman bulunan ülkelerden biridir ve bu Müslüman çoğunluk sünnidir. Şu anda Rusya Şii hamiliğine soyunmuş bir ülke durumundadır. Müslüman nüfusta e Kuzey Kafkasya’da bu anlayışı da kırmak istiyor olabilir.

11-ABD'li senatör McCain, Rusya'nın enerjisini ve dikkatini başka yere çekeceğini, Ukrayna'da kanlı bir baharın yaklaşmakta olduğunu söyleyerek çekilmeyi buna bağladı. Bilindiği gibi Ukrayna’da, Rus karşıtı bir çoğunluk var ve bu çoğunluk giderek güçlenip Rus karşıtı harekete geçmeye başlamıştır. Bununla birlikte Rusya’nın sınırımızı geçtiği için düşürdüğümüz uçak krizinden sonra Türkiye’ye ekonomik düşmanlık politikası uygulamaya başlamıştır. Bunun üzerine Türkiye-Ukrayna yakınlaşması, Kırım ve tatarların Türkiye ile olan yakınlığı, başka birkaç ülkede yükselen bazı muhalif sesler Rusya’yı Dimyat’a pirince giderken evdeki bulgurdan olabileceği düşüncesine de itmiş olabilir.

Şu an olay çok sıcaktır ve gerçek nedeni öğrenmek için bence biraz daha beklemek zorundayız. Ama şu anda bile Rusya’nın çekilmesi Esad’ı barışa zorlaması açısından olumlu bir gelişmedir. Suriye’de hava saldırılarında bir çocuğun daha az ölmesi bir kazanımdır.

Rusya kozlarını oynamıştır ve oynamaya devam etmektedir. Suriye’de PYD kartını, Türkiye içinde PKK kartını oynamıştır. Suriye’de istediği operasyonları yapabilmek için Türkiye’yi meşgul etme ve zayıflatma işini pasladıkları PKK ihaleyi başarıyla sonuçlandıramamıştır. Turizm ve gıda ihracatı kozu yine boşa çıkmış ve Türkiye’ye zarar verememiştir. Son olarak oynanan terör kozu iktidara zarar vermekten çok halkı yönetime ve birbirine daha çok bağlamıştır.

İşin kötüsü bugüne kadar Rusya’nın ataklarını başarıyla karşılayan Türkiye, diplomatik ve askeri atılımları ile şimdi taarruza geçmeye başlamıştır.

Bize göre ekonomik kriz eşiğinde olan Rusya’nın derin güçleri, uyuyan dev Türkiye’yi bölgede daha aktif ve operasyonel hale getirdiği için Putin’e tepki duymaktadırlar. Defalarca denedikleri sıcak denizlere inme hayalleri için şimdilik Suriye’deki pozisyonları korumanın yeterli olduğu, başka ülkelere de sıçrayacak askeri problemlerin ekonomik kriz ile birlikte yıkıcı bir etkisinin olacağı korkusu duyulmuş ve Putin’e “Geri dön” denmiştir.

Yakında Cenevre görüşmelerinde çıkabilecek barış ortamı muhaliflerin işine yarayacaktır. Ülkede yapılacak ilk demokratik seçimlerde Esad’ın yönetimde kalma şansı yoktur.

Bölgedeki Arap baharı, devrimler ve askeri darbelerin oluşturduğu toz duman kalktıktan sonra bu işin asıl kazananı belli olacaktır.

Suriye'de, Mısır’da, Libya’da demokrasinin gelmesi, ülke bütünlüğünün muhafaza edilmesi bölgede en çok Türkiye’yi sevindirecektir. Ülkesinin kaderi ile kendi kaderini birbirine bağlayan Türk halkı etrafında sadece ve sadece barış, huzur ve kardeşlik görmeyi istemektedir.Her şeyde olduğu gibi, sorumlu bireylerden oluşan devletler için de başarıyı getiren en büyük kriter, en güzel ilke bence şudur: “Niyet hayır akıbet hayır”

Ajanshaber.com
18 Mart 2016