Sesli Makale

ULUSLARARASI bankacılık ve finans kuruluşları Türkiye’deki seçimlere ilişkin olarak abonelerine analizler yapıyorlar. Çalışmalar iki ayaktan oluşuyor.

1- Cumhurbaşkanlığı seçimi

2- Meclis’teki denge

Cumhurbaşkanlığı seçiminde üzerinde durdukları nokta, ikinci tura kalır mı kalmaz mı? Analizlerde ikinci tur göz ardı edilmiyor, Erdoğan’ın ilk turda kazanacağı seçeneği üzerinde duruluyor. Daha çok alacağı oy oranı üzerinde yoğunlaşılıyor. 16 Nisan’a yakın bir denge oluşuyor. İkinci tura kalması durumunda ise Erdoğan’ın oylarını arttıracağı düşünülüyor. İkinci turda Kürtlerin Erdoğan’a oy vereceği hesap ediliyor. Erdoğan’ın kaybedeceği sonucuna ulaşanı görmedim.

Meclis’te oluşacak denge hakkında ise daha ayrıntılı simülasyonlar yapılıyor. Sizleri fazla sıkmadan ve rakamlara boğmadan tepe noktalarını aktarmak istiyorum.

Milletvekili dağılımını etkileyecek üç önemli faktör var.

1- Partilerin aldığı oy oranları.

2- HDP’nin barajı aşıp aşamayacağı.

3- İttifakların alacağı oy.

Türkiye ilk kez ittifaklı bir seçime gittiği için, oyların dağılımı ‘cumhur ittifakı’, ‘millet ittifakı’ ve HDP olarak yapılacak.

HDP BARAJI AŞACAK MI?

‘Cumhur ittifakı’nda oy oranları 37 ila 55 arasında alınıyor. ‘Millet ittifakı’nın değerlendirme aralığı ise 30-48 arasında tutuluyor. HDP barajı aşamadığı takdirde AK Parti, oy oranı gerilese dahi Meclis’te güçlü bir çoğunluk elde ediyor. Peki HDP’nin barajı aşamama durumu var mı? Bu risk azalmakla birlikte varlığını koruyor. Ama HDP’yle ilgili değerlendirmede barajın üstü esas alınıyor. Yüzde 10’dan 14 dâhil olmak üzere 5 orana göre tek tek değerlendirme yapılıyor. HDP’nin barajı aşması durumunda en çok AK Parti milletvekili kaybediyor. Çünkü bölgede sadece HDP ve AK Parti var. Bölgede bir ya da iki yerde Saadet Partisi ve İYİ Parti başını çıkarmış durumda. Büyükşehirlerde ise ‘millet ittifakı’ndan 7-8 milletvekili götürüyor. CHP’li ailelerde HDP’nin barajı aşması için oylar CHP ve HDP diye ayrılmış durumda. Cumhurbaşkanı adayında Muharrem İnce’ye oy veriyorlar ama milletvekili seçiminde CHP ve HDP’ye paylaştırıyorlar. Aile içi HDP mühendisliği yaşanıyor. Bu durumda Muharrem İnce’nin oyu yükselecek ama CHP’nin oyu artmayabilir. Bu İnce ile CHP oyları arasında bir makasın oluşacağı anlamına geliyor. Bu paylaşım sandığa yansırsa, İstanbul ve İzmir’de CHP’nin aleyhine işliyor. Eğer Muharrem İnce aday gösterilmeseydi CHP seçmeninin oyu Cumhurbaşkanlığı seçiminde de Meral Akşener ve CHP adayı arasında paylaşılacaktı. İnce, rüzgârı tersine çevirmeyi başardı. HDP yüzde 10’dan 14 dâhil bir oy oranına kavuştuğunda en az 64 en fazla 85 milletvekili çıkarıyor.

İKTİDARIN KRİTİK SINIRI

CHP, İYİ Parti, Saadet ve DP’den oluşan ‘millet ittifakı’ için kritik sınır yüzde 38. Eğer ‘millet ittifakı‘ yüzde 38’i aşarsa Meclis’te muhalefet lehine güçlü bir dağılım oluşuyor. Şu ana kadar gözlenen muhalefet birbirinden oy alıyor.

AK Parti ve MHP’nin oluşturduğu ‘cumhur ittifakı’ için kritik eşik yüzde 45 olarak ortaya çıkıyor. HDP barajı yüzde 10’la aştığında ‘cumhur ittifakı’ az farkla çoğunluğu koruyor. Ama 45’in altına indikçe, çoğunluk muhalefete geçiyor. HDP’nin yüzde 11’den 14 dâhil olmak üzere ulaştığı her oran iktidarın yüzde 45’le çoğunluğu sağlamasını engelliyor. ‘Cumhur ittifakı’ yüzde 47’yi aldığı takdirde ise HDP, yüzde 14 alsa dahi Meclis’te kıl payı çoğunluğu sağlıyor. Ama HDP yüzde 14 aldığında, iktidar yüzde 47’nin altında çoğunluğu kaybediyor.

yazının devamı