Sesli Makale

31 Mart 2015

Saltanat daha önce kaldırılmış, sıra hilafete gelmişti. O makamda şimdilik Abdülmecid oturuyordu ve kısa bir süre önce Meclis tarafından seçilmişti.

Halife Abdülmecid’le Ankara arasında ilk gerginlik biat töreninin hemen ardından yaşanıyor. TBMM Başkanı Mustafa Kemal Paşa’ya çektiği telgraf hazmedilemiyor. Çünkü Abdülmecid, yeni unvanını “Halife-i Resullullah Hadimü’l-Haremeyni’ş-Şerifeyn Abdülmecit bin Abdülaziz Han” şeklinde yazmıştır.

Vay efendim bu nasıl oluyor? “Abdülmecit bin Abdülaziz Han” unvanını kullanarak Osmanlı saltanatına nasıl vurgu yapabiliyor? 

Böylece Ankara hükümeti ile Halife Abdülmecid, daha ilk günden karşı karşıya geliyorlar. 

Halife Abdülmecid’in Hilafet kurumuna ayrılan tahsisatın artırılmasını istemesi, yabancı elçileri kabul etmesi, hele hele tüm nişanlarını takarak Cuma selamlığına çıkması bardağı taşıran son damlalar oluyor. 

Bu arada Cumhuriyetin ilanı sonrasında Ankara ekibi arasında bir ihtilaf vücuda geliyor. Bu işin, Kâzım Karabekir gibi, Milli Mücadele’nin bazı önemli komutanlarına danışılmadan, danışma şöyle dursun, hatta haber dahi verilmeden, bir oldu bitti şeklinde yapılması paşaları kızdırıyor.

Bir çırpıda hem cumhuriylet ilân edilmiş, hem de Mustafa Kemal Paşa Cumhurbaşkanı seçilmiştir.

Cumhuriyetin demokratik teamüllere uygun biçimde gerçekleşmediği açıkça görülüyor.

Kazım Karabekir, Rauf Orbay gibi önemli komutanlar usule itiraz ediyorlar, fakat hemen “saltanat yanlısı” olarak damgalanıyorlar.

Cumhuriyet’e karşı olmadıklarını, ilân şekline karşı olduklarını söyleseler de dinletemiyorlar. Cumhuriyete karşı çıkmakla suçlanıyorlar. İktidardan yana gazetelerde aleyhte kampanyalar yapılıyor ve paşalar itibarsızlaştırılmaya çalışılıyor.

Bu isimlerin Halifeyi ziyaret etmesi ile vicdanî bağlılıklarını bildirmeleri, aleyhte kampanyayı ayyuka çıkarıyor.

Siyasi bir gerilim başlamıştır. Mustafa Kemal Paşa, bu gerilimi kullanarak Hilafet makamını tartışmaya açıyor. Halifeliğin devlet yönetiminde iki başlılığa sebep olduğunu ve bunun Türkiye’nin geleceği açısından önemli bir tehdit oluşturduğunu söylüyor.

Aslında her şey plânlanmış, saltanattan sonra hilafetin kaldırılmasına birlikte karar verilmiştir: Adım adım hedefe yürünüyor.

Beklenen kanun teklifi, 3 Mart 1924 günü geliyor. Urfa Milletvekili Şeyh Saffet Efendi ile 53 milletvekili arkadaşı, TBMM Başkanlığına bir kanun teklifi vererek Hilafetin kalmdırılmasını istiyorlar.

“Türkiye Cumhuriyeti dâhilinde makamı hilâfetin vücudu Türkiye’yi dâhilî, harici siyasetinde iki başlı olmaktan kurtaramadı. İstiklâlinde ve hayatı milliyesinde müşareket kabul etmiyen Türkiye’nin zahiren ve zımmen bile olsa ikiliğe tahammülü yoktur. 

“Asırlardan beri Türk Milletinin sebebi felâketi ve ilâ nihaye fiilen ve ahden bir Türk İmparatorluğunun vasıta i inkırazı olan Hanedanın hilâfet kisvesi altında Türkiye’nin mevcudiyetine daha müessir bir tehlike olacağı tecarübü mütehammilâne ile katiyen sabit olmuştur. Bu hanedanın Türk Milletiyle münasebattar olan her vaziyet ve kuvveti mevcudiyeti milliyemiz için mahzı tehlikedir. Esasen hilâfet, imarat evaili islâmda Hükümet mâna ve vazifesinde ihdas edilmiş olduğundan dünyevi ve uhrevi bilcümle vazaifi mütevecciheyi ifa ile mükellef olan zamanı hazır Hükümatı İslâmiyesinin yanında ayrıca bir hilâfetin sebebi mevcudiyeti yoktur.”

Teklifin birinci maddesi şu şekilde düzenlenmiştir: “Halife hul’edilmiştir. Hilâfet, Hükümet ve Cumhuriyet mâna ve mefhumunda esasen mündemiç olduğundan hilâfet makamı mülgadır.”

Birinci madde okunur okunmaz. Rize milletvekili Ekrem Bey kürsüye geliyor. Osmanlı Hanedanı’nın Türk milletine hiçbir hizmetinin bulunmadığını, hizmet şöyle dursun hatta ilerlemesini engellediklerini söyledikten sonra, şöyle devam ediyor:

“Mazisi cinayetlerle dolu ve Türk Milletine hizmet etmemiş olan bu ailenin hilâfetle münasebeti nedir? Binaenaleyh neticeye geliyorum, doğrudan doğruya teklifin gösterdiği vechile bilaistisna hanedan ailesinin hudut haricine çıkarılmasından ibarettir.”

Konuşma hakaretler eşliğinde sürüyor.

Yarın bağımsız Gümüşhane milletvekili Zeki Beyin konuşmasına bakalım inşallah.

YeniAkit