Sesli Makale

Önce Washington Post, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry'nin, FETÖcüler görevlerinden uzaklaştırılır, darbeciler tutuklanırken “Türkiye'nin darbe sonrası uygulamalarında demokratik ilkeleri ve hukukun üstünlüğünü terk etmesi durumunda NATO üyeliğinin tehlikeye girebileceğini" söylediğini aktardı. Tepkiler çığ gibi büyüyünce ABD Dış İşleri'nden yalanlama geldi. Ardından New York Times, Türkiye'nin Fethullah Gülen'in iadesi yönündeki baskıları artırması üzerine “Türkiye'nin yeni anti-Amerikancılığı" başlıklı başyazısında salt Ankara'yı değil tüm Türk halkını uyarma hakkını kendinde bulup bu durum “NATO için büyük bir risk teşkil ediyor" dedi. Bunun gerçeği yansıtmadığını açıklamak NATO'ya düştü.

Türkiye'ye medya aracılığıyla NATO sopası sallamak yeni bir şantaj şekli değil. ABD Suriye politikasını 2013'te değiştirdiğinde değiştirmediğimiz için benzerlerine bolca maruz kaldık. IŞİD karşıtı koalisyon pazarlıkları sürerken de aynısı yapıldı. 1 Mart 2003 tezkeresi TBMM'den geçmediğinde de durum farksızdı. Yani Türkiye'yi NATO üyeliğiyle tehdit etmek bir Amerikan alışkanlığı. Peki ABD'yle herhangi bir konuda ters düşmeyegörelim, bir şantaj malzemesi olarak masaya sürülen Türkiye'nin NATO üyeliği o kadar kolay sonlandırılabilecek bir şey mi?

ABD, İngiltere ve Fransa'nın başını çektiği 12 ülke tarafından 1949 yılında kurulan Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü, yani NATO'ya, Türkiye, Yunanistan'la beraber, Almanya, İspanya gibi Avrupa ülkelerinden bile önce 1952'de katılmış ve NATO'nun ilk genişleme adımındaki iki katılımcıdan biri olmuştu. Bugün hala NATO'nun en doğu ucundaki kilit ülke olma pozisyonunu sürdüren Türkiye'nin üyeliği, İncirlik üssünün inşasının tamamlanması ve ortak kullanımı için anlaşma imzalanmasıyla doğrudan alakalı. Yani yakın zamana kadar İncirlik NATO, NATO da İncirlik, biri olmazsa öteki de olmaz demekti.

Hatta bu nedenle, ABD'nin artık hepimizin farkında olduğu gibi, Suriye'de bir PYD devleti ve bir askeri üs kurma faaliyetleri, Türkiye'ye ve İncirlik'e alternatif bulma hamlesi olarak değerlendirildi. Bu okuma haklı ama eksikti, zira Suriye'de bir Amerikan müttefiki ve askeri üssü, ancak Irak ya da Kuzey Irak etkisi ve niteliğinde olabilir.

2000li yıllarda eski Varşova Paktı üyesi Doğu Avrupa ülkelerinin NATO'ya katılımı ve 2010'da Lizbon'da düzenlenen NATO zirvesinde belirlenen yeni yol haritası, bu denklemin daha karmaşık olduğunu görmemizi sağlayabilir. NATO'nun terör gibi yeni küresel tehditlere cevap verememesi nedeniyle yeni bir stratejik konsept belirlemesi şeklinde nitelenen Lizbon zirvesi iki açıdan önemliydi. Birincisi, bu doğrultuda kurulacak NATO Füze Kalkanı'nın ayaklarından biri Türkiye olacaktı. İkincisi kalkanın, İran ve Suriye gibi ülkelere de karşı kurulduğu da başlangıçta açıkça söylenmekteydi. Bu haliyle, Türkiye'nin Suriye ve İran'la gerilim yaşaması muhtemeldi ve böyle olması isteniyor gibiydi. Türkiye'nin direnci sonucu “İran, Suriye ya da Orta Doğu'dan gelecek füze saldırılarına karşı" ifadesi Füze Kalkanı Projesine konmadı ama neyin ne olduğu herkesçe biliniyordu. Öte yandan, Rusya'yla stratejik işbirliği ve 'işbirlikçi güvenlik' bakımından geçmişte olduğundan öte yakınlık kurulurken, Füze Kalkanı'nın en başta Rusya'ya karşı kurulduğu malumdu.

2018'de tamamlanması planlanan, Mayıs ayında Romanya ayağı tamamlanan ve Polonya ayağının inşasına başlanan Füze Kalkanı'nın erken uyarı ve izleme radarı Malatya, Kürecik'te bulunuyor. Şimdi Türkiye'nin NATO üyeliği sonlandırıldığını düşünelim, NATO'nun yeni Stratejik Konsepti'nin odağında bulunan bu Füze Kalkanı'na ne olacak? Erken uyarı ve izleme sistemlerini başka bir lokasyona taşımak o kadar kolay bir iş mi? Hadi bir şekilde sistem onca maliyete rağmen revize edildi diyelim, jeostratejik pozisyonu nedeniyle tercih edilen Türkiye'nin yerine, Kalkan'ın kurulma nedeni olarak ortaya sürdükleri tehdit olan İran mı, Suriye mi, ya da kim tercih edilecek? Öt yandan, Füze Kalkanı'nda sona yaklaşılırken atılan her adımı 'Savaş ilanı' olarak niteleyen Rusya'nın Türkiye'nin NATO üyeliğinin sonlanması durumunda 40 gün 40 gece bayram ilan edeceğini tahmin etmek hiç de zor değil. Şöyle söyleyelim, Rusya bu sonuçtan o kadar memnun olur ki, Putin Şam'ı Türkiye'ye hediye olarak vermeyi bile düşünebilir. Kendilerini sürekli tehdit olarak niteleyen NATO'nun en kritik üyelerinden birinin, bu şekilde Örgüt dışında bırakılması Çin'i de fazlasıyla memnun eder ve 'tek kutuplu dünya kabul edilemez" misyonunu taşımakla beraber bugüne kadar potansiyeli oranında bir güce ulaşamayan Şangay Beşlisi Türkiye'nin katılması ihtimaliyle bu kez NATO için gerçek bir tehdit haline gelir.

Dahası, Türkiye'nin NATO'dan kopması, Karadeniz'e kıyısı olan ülkeleri ve Doğu Avrupa'yı ciddi anlamda paniğe sevk edecektir. Karadeniz'deki varlığını artırmaya çalışan NATO gemileri için işler Montrö boğazlar sözleşmesi ve benzeri nedenlerle çok zor hale gelecektir. Yani Türkiye'yi NATO'dan çıkarmak, NATO içi panik ve çatışmalara, tehdit görülen ülkelerin daha da büyüyüp güçlenmesine ve yıllardır yapılan yatırımların çöp olmasına neden olacaktır. Amerikalılar bu tehditleri savurup dursa da burada bazılarını sıraladığım aleyhte durumların herhalde farkındadır. Zaten tam da bu yüzden ABD Türkiye'yi NATO'dan çıkarıp kurtulamıyor, sürekli dönüştürmeye çabalıyor.

Özetle Türkiye'yi NATO'dan çıkarmak o kadar kolay değil. Bunu bugün onlar kadar biz de biliyoruz, zira Türk medyası ve akademisyenleri de artık sadece ABD çıkarlarına göre yazıp çizenlerden ibaret değil. Bu nedenle ABD liderliğindeki Batı'nın Türkiye'yi NATO'dan atma tehditleri sadece bir blöf olarak kalacak. Ama şurası kesin, Erdoğan'dan kurtulmak için başka yolları denemeye devam edecekler. Mücadele henüz bitmedi, açıktan oynanmaya daha yeni başlanıyor.

Yenişafak
8 Ağustos 2016