Sesli Makale

Biz İmar Barışı olarak biliyoruz ama mevzuatta adı 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu’na eklenen Geçici 16. Madde uyarınca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanan “Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” olarak tanımlanıyor.

Başından beri çok iyi fikir olduğunu söyleyerek destekledim bu projeyi.

Devletin vatandaşının yüzde 60’ıyla ihtilaflı olması kadar absürt bir şey olamaz çünkü. Mutlaka bir uzlaşmaya gidilmesi gerekiyordu. Çünkü sonuçta bu durum on yılların problemi. 1950’li yıllardan beri günümüze kadar ulaşmış ve kangren olmuş bir yara.

Bu yüzden çok sevindim bu yasa çıkınca.

Ama biraz incelediğimde gördüm ki İmar Barışı bazı maddeleriyle ciddi sıkıntılar ortaya çıkaracak gibi görünmekte.

YASA ACELEYE GETİRİLMİŞ

Evet, burada amaç vatandaşlarımızın imar sıkıntılarının çözülmesi, yasaya aykırı yapı ve eklentileriyle ilgili olarak devletle uzlaşması ve YAPI KAYIT BELGESİ alabilmesi. Esasında bir İSKÂN BARIŞI olarak da nitelenebilir bu yasa. Yani yapı yasallaşarak kat mülkiyetine geçmekte, iskân verilerek kolaylıkla alım-satımı yapılabilmekte.

Malum ülkemizde ve özellikle büyük kentlerde, kaçak kat, kapatılmış balkon, yapılara eklentiler, çıkmalar derken milyonlarca ruhsatsız ve iskânsız yapı var. Belediyelerin elleri kolları bağlı çünkü bu on yılların problemi. Hepsini yıkacak hâlleri yok. İstediğin yasayı koy, de facto kaçak yapılar tozu dumana katarken belediyeler ekseninde de bol bol rüşvet mekanizması dönüyor. Birkaç göstermelik ceza o kadar. Sonuçta her biri oy deposu.

Lakin yasanın biraz aceleye getirildiği de anlaşılıyor.

Kısaca bu yasada bazı hususlar baş ağrıtacak türden.

ARSA HESAPLAMAYA NEDEN KATILIYOR?

Öncelikle çıkan yasa ile arsa ve inşaat alanı toplanıyor. Yani 1000 metrekarelik arsanın rayiç bedeli ile eviniz 400 metrekare taban alanı üzerine 3 katlı ise metrekare başına bin lira, (8'in üstündeki katlarda 1.600 lira bedel üzerinden) gibi bir rakam belirleniyor. Buna göre diyelim ki bir dönüm arsanızın rayiç bedeli, İstanbul'da ise ortalama 1.500 liradır. Bir dönümü 1,5 milyon lira. Evinizin taban alanı 400 metrekare ve üç katlı olduğuna göre de bedeli de 400 bin lira. Bu iki rakam toplanıyor. 1 milyon 900 bin lira ediyor. Bunun yüzde 3'ü alınıyor. Bu tutar da 57 bin lira oluyor.

İşte bu binanın ödemesi gereken bedel bu; 57 bin lira.

Soru 1: Öncelikle bu yasanın adı İMAR BARIŞI değil mi? Neden ARSADAN PARA alınıyor? Problemli olan ev. O hâlde buna arazi de eklenerek ödenecek tutar neden iki-üç kat arttırılıyor? Yasalara uymaya karar veren vatandaşa yolunacak tavuk gözüyle mi bakılıyor?

Soru-2: Arsayı binaya eklemek hazine arazisi üzerine yapılan evler için bu anlaşılabilir bir durum. Ama kişisel mülkiyeti olan arsalardan para alındığı zaman yasalara uyan kişi, hazine arazilerinin üzerine konanlar yine eşitlenmiş ve yine bir kez daha mağdur edilmiş olmuyor mu?

DEVLET VATANDAŞI KARŞI KARŞIYA GETİRİYOR

Bir başka husus.

Diyelim ki bir dönümlük arazinizi müteahhide verdiniz ve müteahhit birçok meslektaşının yaptığını yaparak kaçak kat çıktı. 400 metrekare taban alanında 6 daire bir de KAÇAK çatı katı yaptı. Size anlaşmanız uyarınca 3 daire verdi. Siz de balkonunuz biraz ufak olduğu için bir çıkıntı ile tadilat yaptınız dairenize. Ve İmar Barışı uyarınca yapı kayıt belgesi almak istiyorsunuz.

Yasa, apartmanın tüm sakinlerinin uzlaşarak imar barışına başvurmasını öngörüyor. Yani sizin 7 daireli apartmanınızdaki herkesin para vermesi gerekiyor. Eğer paranın tümü ödenmezse imar barışı uygulanmıyor. Yasa açıkça “Benim paramı ver, gerisine karışmam” diyor.

O hâlde kriz noktasını ortaya koyalım. Söz gelimi iki daire ödemedi. O zaman ne olacak?

Yasa, bu durumda diyor ki:

Siz onlarınkini de ödeyin, daha sonra da onlardan talep edin.

Yani yüz yüze baktığınız komşunuza icra davası açın, gerekirse de 'papaz olun' demeye getiriyor.

Böyle şey olur mu?

Doğrusu şu olmalıydı:

Herkes kendi dairesi için ödeme yapar, binanın ödeme yapmayan diğer mülk sahipleri de devlete borçlu çıkar. Böylece kaçak unsurlar kayıt altına alınmış olur.

HER APARTMANI TEMSİLEN
BİR KİŞİ BAŞVURACAK

Bir başka husus da şu. Her binayı ya da apartmanı temsilen devlete bir kişinin başvurması gerekiyor. Temsilen başvurulmadıysa sizin bireysel başvurunuz dikkate alınmıyor. Örneğin bir apartmanı temsilen İMAR BARIŞI için başvuran kimse çıkmadı.

Ne olacak?

Cevap aslında bir Türkiye klasiği:

“Hiçbir şey olmayacak tabii ki!”

On yıllardır yıkılmadan ve müdahale edilmeden duran apartmanların şimdi yıkılacak hâli yok ya.

Şu Türkiye’de yaşadıklarımız bize şunu öğretti.

Bu ülkede hazine arazisini çevirip apartman diken, yasa dışı konut sahibi olan herkes kârlı çıktı.

Yine kârlı çıkar.

SON BİR NOT

Barışmak için başvuran vatandaşa hiç olmazsa bir iyilik yapın ve çıkan miktarı taksitlendirin.

Yasaya uyma niyeti gösteren vatandaş en azından bu kadarını hak ediyor.

HATIRLATMA: 

CHP'nin Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce geçen cumartesi günkü ''Muharrem İnce gerçekten kaçırıldı'' başlıklı yazımla ilgili tarafıma ağır hakaretlerle dolu bir tweet attı. Bu kadar ağzı bozuk bir ''lider''in Türkiye'ye layık olmadığını düşünüyorum ama kuşkusuz kendisine gereken cevabı perşembe günkü yazımda vereceğim.

yazının kaynağı