Sesli Makale

Yani tam 291 kişi kendi adayına oy vermemiş!
Canım belki son anda fikir değiştirmişlerdir... Hidayete ermişlerdir, alınlarında ışığı görmüşlerdir, ne bileyim ben...
Belki de bunlar "kripto Muharremci" ama imza verme işlemi "açık" olduğu için korktular, oylama "gizli" olduğu için bu sefer korkmadılar...
Peki genel seçimde ne yaparlar?

***

Amerika'da başkan seçimi "iki dereceli", biliyorsunuz.
Yani seçmen aslında başkan adayına değil de "ikinci seçmene" oy veriyor.
Sonra bunlar da kendi başkan adaylarına oy veriyorlar.
Bu ikinci seçmenler "ikinci turda kime oy vereceklerini" önceden açıkladıklarıiçin, birinci seçmen oyunu kullanırken hangi başkan adayına oy vermiş olacağını da biliyor.
Ama bu "cilveli" sistem yüzünden şaşırtıcı sonuçlar ortaya çıkabiliyor.
Son seçimde de öyle oldu: Birinci seçmenlerin oyu toplamda Clinton'a çıktı, fakat ikinci seçmenler düzeyinde Trump kazandı.
Seçim tek dereceli olsaydı Trump kaybedecekti...
"Demokrasinin kalesi" ABD, iki yüz kırk yıldır bir türlü becerip de tek dereceli seçim sistemine geçemiyor.
Oysa biz becerdik.
Ne zaman mı? 1946 yılında.
Eskiden bizde de seçimler iki dereceliydi.
Seçimlere "intihab", birinci seçmenlere "müntehib-i evvel", ikinci seçmenlere de "müntehib-i sani" denirdi.
1876'da da, 1908'de de, daha sonra da bu böyleydi.
Tabii ya, hani cumhuriyetten önce ağaç kovuğunda yaşayan Osmanlılar var ya, seçim yapıyorlardı!
Bu iki dereceli sistem, çok demokratik olduğundan herhalde, cumhuriyette de devam etti.
Osmanlı'ya karşı çıkıyorduk ya...
Gerçi 1927, 1931, 1935, 1939 ve 1943 seçimlerine sadece CHP katıldığı için, seçim sistemi ister tek dereceli, ister iki dereceli, isterse yirmi sekiz dereceli olsa farketmiyordu...
Merakım şudur:
Bugün seçim iki dereceli olsa, ikinci seçmenler arasında kaç hergele sonradan su koyuverir? Kaçı önceden "feyk" atar? Kaçı sonradan oyunu satar?
Beğenmeyenler, bu sistemin kıymetini bilsinler.
Ayrıca... Şu kurultayda su koyuveren muhterem CHP'lilerin kaçı AKP'ye, kaçı İP'ye, kaçı da HDP'ye oy verir acaba?
Bunlara Osmanlıca ne denir?
"Müntehib-i müteharrik" mi? Oynak seçmen...

Sabah
7 Şubat 2018