Sesli Makale

Üç yıl önce ortaya konulan Gezi tezgâhının Türkiye ekonomisi üzerindeki etkileri sürüyor. İstanbul Taksim'deki Gezi Parkı'ndaki 4 ağacın başka yere taşınmasını bahane eden çevrelerin başlattığı şiddet eylemleriyle başlayan süreçte ülke ekonomisinin gördüğü zarar, yüksek faiz, yüksek döviz kuru üzerinden devam ediyor. Olayların başladığı Mayıs 2013'te %4,52 ile cumhuriyet tarihinin en dip seviyesini gören politika faizleri gezi olayları sonrasında %8,5'e tırmandı. Gezi'den 7 ay sonra hükümeti devirmek için yapılan 17/25 Aralık girişimlerinin ardından Merkez Bankası'nın %11'e yükselttiği faizlerin Türkiye'ye maliyeti büyük oldu. Daha sonra kademeli olarak indirilerek yüzde 7,5 seviyesine çekilen politika faizlerinin yüksek olması nedeniyle yatırım, istihdam, üretim, ticaret ve ihracat gibi temel ekonomik faaliyetler Türkiye'nin potansiyelinin çok altında seyrediyor.

HER VATANDAŞA FATURASI 1.560 DOLAR

İstanbul Üniversitesi (İ.Ü.) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sefer Şener, üç yıllık sürecin her vatandaşa maliyetinin 1.560 dolar olduğunu söyledi. Şener, "Şüphesiz toplumsal olayların, terörün, 17-25 Aralık sürecinin, Gezi olaylarının ekonomiye ciddi maliyetleri vardır. 2013'te %8,5'lara düşen işsizlik bu tarihten sonra %10'un altına düşmemiştir. 2013'te 2,3 milyon kişi işsiz sayısı 2015'te 3,1 milyon kişiye yükselmiştir. Kişi başı gelirimiz 2013'te 10 bin 822 dolar iken 2015'te 9 bin 261 dolara düşmüştür. Kriz, terör ve toplumsal olayların üç yıl içerisinde her bir kişiye maliyeti bin 560 doların üzeridir" dedi.

TÜRKİYE'NİN KAYBI 157 MİLYAR DOLAR

İ.Ü. Bankacılık Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Kadir Tuna konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede, "Gezi olaylarından bu yana, 17 Aralık sürecini de kapsayan dönemde Türkiye toplamda 156,8 milyar dolarlık bir kayıpla karşı karşıya kaldı. Gezi olayları başlamadan önce borçlanma faizi Türkiye'de 4,61 idi. O dönemde faiz oranının tarihsel olarak, Türkiye tarihinin en düşük oranına inmişti. Ama maalesef faiz neredeyse 11'ler seviyesine çıktı. Bunun anlamı sudur; hem Türkiye'nin ülke olarak borçlanması Türk parası üzerinden iki katından fazla artmıştır hem de üretim niyetinde olan, üretimin içinde olan iş adamlarının borçlanmaları, kredi almaları iki katından fazla artmıştır. Sonuçta Türkiye'de, repo ihale faizi %4,5'den %10'a yükselmiş, marjinal fonlama faizi %7,5'den %12'ye çıkmıştır. 17 Aralık operasyonlarının başladığı tarihinden bir gün öncesiyle 5 Şubat'ı baz alırsak Türkiye'deki reel faiz, borçlanma faizi oranı 1,79 puan artmıştır" ifadelerini kullandı.

642 MİLYARIN ACISINI ÇIKARDILAR

Tuna, "AK Parti öncesi, 2002'de borçlanma faizi %63 idi. 2013 Mayıs ortasında %4,61'e indi. Buna göre Türkiye son 13 yılda 642 milyar lira faiz lobisine para vermemiştir. Reel sektörün yabancı para pozisyon açığında da son rakam 170 milyar $ ve buradaki artış 34 milyar liradır" dedi.

Kaynak: Yeni şafak